De toekomst van decentrale overheden en publieke organisaties
De uitdagingen van vandaag, de woningcrisis, de stijgende energie- en grondstofprijzen, de krapte op de arbeidsmarkt, het realiseren van de klimaatdoelstellingen, de opvang en huisvesting van vluchtelingen, en de stijgende kosten in het sociale domein, zijn onderling verbonden, complex en vaak onvoorspelbaar. Burgers vragen meer van de (lokale) overheid. Er staat veel op het spel en de gevolgen zijn verstrekkend. Hierdoor worden de ambities en taken van decentrale overheden en publieke organisaties steeds complexer door de maatschappelijke opgaven die bij hen belegd zijn en veel stakeholders in verschillende netwerken en ketens betreft. Provincies, gemeenten en waterschappen proberen daarom waarde toe te voegen door opgavegericht te werken – waarbij de integrale opgave centraal staat in plaats van een beleidsveld of taak. En door middel van netwerksturing - het vervullen van diverse rollen in netwerken en ketens - zoals omgevingsdiensten, ontwikkelmaatschappijen en gemeenschappelijke regelingen. Om zo concrete resultaten te realiseren.
“PwC vertaalt grote mondiale issues naar impact op lokaal niveau. We werken samen met overheden, maatschappelijke organisaties en ondernemingen met uiteindelijk doel het leven voor burgers te verbeteren”.
Uw rol als overheid wordt daarom steeds meer hybride. In sommige gevallen heeft u de regie en uitvoering, terwijl u in andere gevallen een meer bescheiden bovenal stimulerende rol pakt. De verwachting is daarbij wel dat organisaties adaptief, wendbaar en responsief zijn en zo diverse sturingsmethoden (ambidextrie) kunnen hanteren. Hoe gaat u in uw toekomstige rol om met thema’s als de toekomst van financiën, toekomst van werk, duurzaamheid, energietransitie, mobiliteit en veiligheid in de snelle wereld van digitalisering? PwC staat achter u om samen met u deze uitdagingen aan te gaan en u te helpen zinvolle oplossingen te (co-)creëren die een verschil kunnen maken voor u als decentrale overheid.
Wij zijn ons er goed van bewust dat deze nieuwe rol buitengewoon veel van u als publieke organisatie, uw leiders en medewerkers vraagt. Daarbij zal ook de inrichting van de (juridische) structuren, uw governance, toezicht en verantwoording aangepast moeten worden.
We maken uw uitdagingen de onze omdat we graag samen met u de meest impactvolle antwoorden op complexe actuele vraagstukken vinden. Net als u streven we naar nieuwe ideeën, betere resultaten en een positieve impact voor uw als organisatie, uw medewerkers en de mensen in uw gemeente/provincie/waterschap.
Concreet bieden we diensten op maat die nauw aansluiten op uw vraag op het gebied van organisatie inrichting en sturing, verandermanagement, beheersing en verantwoording, belastingen en recht, digitalisering en organisatiekennis. Tevens helpen wij bij maatschappelijke- en bedrijfsvoeringsopgaves van strategie tot executie.
De gemeenteraden, Provinciale Staten en het bestuur van de Waterschappen hebben een cruciale rol in het democratisch proces. Raads-, Staten- en bestuursleden nemen belangrijke besluiten over de koers van de gemeente, provincie of waterschap. Onderdeel van hun controlerende taak is het vaststellen van de jaarrekening. De accountant helpt daarbij, zodat de volksvertegenwoordigers zich vooral kunnen richten op de inhoud van beleid.
Jaarlijks wordt in de kadernota op hoofdlijnen de beleidsdoelstellingen vastgesteld die vervolgens worden uitgewerkt in de begroting. Het politieke debat over de kadernota en de begroting is uiteraard bepalend voor de vraag hoe het beleid voor het komend jaar er uiteindelijk uit komt te zien.
Het is natuurlijk ook belangrijk om terug te kijken of de afgesproken doelstellingen worden gerealiseerd binnen de financiële afspraken. Het college/bestuur legt hierover verantwoording af, in tussentijdse rapportages gedurende het jaar en na afloop van het jaar in de jaarstukken (het jaarverslag en de jaarrekening). De jaarstukken zijn daarmee de spiegel van de begroting. De uitkomsten van het jaarrekeningdebat vormen weer de input voor het beleid (de kadernota en begroting) van de komende jaren. Samen is dit de planning & controlcyclus (P&C-cyclus).
Welke invloed heeft de coronacrisis op alle verwachte inkomsten en uitgaven? Martine Koedijk gaf in een eerder artikel al vijf adviezen aan raads- en statenleden voor de behandeling van de begroting. In dit artikel gaat zij specifiek in op aandachtspunten bij het vaststellen van de begroting in onzekere tijden. De adviezen gelden ook voor statenleden.
Vaststellen van de begroting in onzekere tijden
In de managementletter of boardletter staan de uitkomsten van de tussentijdse controle door de accountant. Hierin staat hoe het is gesteld met de interne beheersing van de belangrijkste processen binnen de gemeente of provincie. Vijf adviezen hoe Staten- en raadsleden de managementletter of boardletter kunnen gebruiken.
De behandeling van de managementletter of boardletter
De najaarsnota, ook wel tweede bestuursrapportage genoemd, geeft een update van financiële en beleidsmatige voortgang van het lopende jaar en een vooruitkijk richting de jaarrekening. Vijf adviezen voor Staten- en raadsleden.
De behandeling van de najaarsnota
Onze premier zei het treffend: “We varen op zicht”. Ver vooruitkijken is inderdaad heel moeilijk. Welke effecten heeft de coronacrisis op onze economie en op het sociaal domein? Hoe ontwikkelen de inkomsten van de gemeente zich? Ook dichterbij zijn er vragen: blijft het dorpshuis overeind, hoe gaat het met het theater en het sportcentrum? Juist in deze maanden moet de raad een kadernota vaststellen. Over de behandeling daarvan gaf Martine Koedijk eerder vijf adviezen.
De kadernota is een richtinggevend document, waarin wordt bepaald welke politieke doelen komend jaar gerealiseerd en/of bijgesteld moeten worden. Met de kadernota geeft de raad duidelijke kaders mee voor het opstellen van de begroting van het jaar erop. Dat wordt dit jaar geen gemakkelijke opgave. Wat betekent de coronacrisis voor de kadernota?
Van voorjaars- en kadernota naar zomernota
Nu in veel gemeenten de jaarrekening op de agenda staat, is het de vraag welke invloed de coronacrisis heeft gehad op de inkomsten en uitgaven. Martine Koedijk gaf eerder al vijf adviezen aan raads- en Statenleden voor de behandeling van de jaarrekening. In dit artikel gaat zij specifiek in op aandachtspunten bij het vaststellen van de jaarrekening in coronatijd. Deze aandachtspunten gelden ook voor Statenleden.
Belangrijke maatschappelijke effecten realiseren en processen vereenvoudigen door en voor burgers en bedrijfsleven
De belofte van de nieuwe Omgevingswet is dat de lokale overheid met een goede participatie van burgers en bedrijfsleven belangrijke maatschappelijke effecten realiseert. Hierbij kan de inzet van innovatieve technologie de te doorlopen processen eenvoudiger maken. Natuurlijk gaat dit niet vanzelf, dit vraagt om een heldere visie op de omgeving, een slimme manier om participatie te bevorderen en een andere rol van de gemeente en andere spelers in de keten en hun medewerkers. De Omgevingswet treedt naar verwachting op 1 januari 2023 in werking. Dit geeft u een unieke mogelijkheid om de transitie die hiervoor nodig is gedegen in te zetten en af te ronden. In deze transitie zullen belangrijke processen rond visie- en planvorming maar ook in de uitvoering rond VTH (vergunning, toezicht, handhaving) veranderen.
Door ons brede perspectief en bereik te combineren met lokale kennis, klanten en relaties, zorgen we voor co-creatie en verbinden we u met ons interne als externe netwerk.
Wij zijn het team dat uw doel omarmt en begrijpt wat er op het spel staat in uw ambitie: het welzijn van de mensen in uw gemeenschap en de maatschappij als geheel.
PwC helpt u graag bij uw (organisatorische) vragen zoals bijvoorbeeld bij:
Partner en sectorvoorzitter Lokale Overheden, PwC Netherlands
Tel: +31 (0)61 830 45 41
