ESRS standaarden

De Europese standaarden voor duurzaamheidsverslaglegging

Op 31 juli 2023 heeft de Europese Commissie (EC) de definitieve delegated act van de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) vastgesteld. De delegated act, inclusief de bijlagen, is beschikbaar in alle talen van de EU-lidstaten. De ESRS zijn de normen voor duurzaamheidsrapportage die de richtlijn voor duurzaamheidsrapportage over bedrijven (Corporate Sustainability Reporting Directive - CSRD) ondersteunen.

Het doel van de CSRD, die sinds januari 2023 van kracht is, is om duurzaamheidsrapportage op één lijn te brengen met financiële rapportage. Om dit doel te bereiken, moeten bedrijven relevante, vergelijkbare en betrouwbare informatie verstrekken over hun duurzaamheidsgerelateerde effecten, risico's en kansen. Het ESRS bevat gedetailleerde en gestandaardiseerde informatievereisten voor bedrijven om te rapporteren over milieu-, sociale en bestuurskwesties.

Het ESRS bestaat uit 12 standaarden, waarvan twee horizontale standaarden en tien thematische standaarden. De sectoroverstijgende standaarden definiëren de algemene rapportageprincipes en de fundamentele concepten van de richtlijn milieubeheer, met inbegrip van dubbele materialiteit en rapportagegrenzen, evenals de overkoepelende informatie die door alle bedrijven binnen het toepassingsgebied van de richtlijn milieubeheer moet worden verstrekt. De 10 thematische standaarden bevatten specifieke rapportagevereisten voor milieu-, sociale en governancekwesties:

Navigeren door de nieuwste ESRS-updates: belangrijke inzichten voor uw organisatie

Op 26 februari 2025 publiceerde de Europese Commissie het eerste ESG Omnibus Simplificatiepakket, met als doel de administratieve en rapportagelast voor organisaties te verlichten, terwijl de kernambities van de Europese Green Deal behouden blijven. Een belangrijk onderdeel van deze vereenvoudigingen is de herziening van de European Sustainability Reporting Standards (ESRS).

Op 31 juli 2025 publiceerde EFRAG het Exposure Draft van de herziene ESRS. Deze standaarden zijn nog niet definitief en staan open voor feedback via het publieke consultatieproces. De conceptversies geven echter al wel inzicht in de richting die EFRAG voor ogen heeft met de herziening. Dit stelt opstellers van CSRD-rapportages in staat om tijdig te anticiperen en zich voor te bereiden op de verwachte wijzigingen.

Gezien de timing van dit proces zullen de herziene ESRS niet van toepassing zijn op CSRD-rapportages over boekjaar 2025 (wave 1). Voor deze rapportages blijft de huidige gedelegeerde handeling van kracht, gedateerd op 31 juli 2023.

In het herziene Exposure Draft is het aantal verplichte rapportagevereisten verminderd, wat ook leidt tot een reductie van het aantal te rapporteren datapunten. De meeste geschrapte datapunten betreffen narratieve toelichtingen over beleid, acties en doelstellingen, waarvoor nu een minder voorschrijvende en meer principe-gebaseerde benadering wordt gehanteerd.

EFRAG introduceerde zes hefbomen voor de vereenvoudiging van de herziene ESRS:

• Vereenvoudiging van de dubbele materialiteitsanalyse (DMA)
• Verbeterde leesbaarheid en beknoptheid van de duurzaamheidsverklaring, en betere integratie in het bredere jaarverslag
• Kritische herziening van de relatie tussen Minimum Disclosure Requirements (MDR) en thematische standaarden
• Verbeterde begrijpelijkheid, helderheid en toegankelijkheid van de standaarden
• Introductie van aanvullende maatregelen ter verlichting van de rapportagelast
• Versterkte interoperabiliteit

Voor meer informatie over de voorgestelde wijzigingen in de herziene ESRS, wat dit betekent voor organisaties die onder de CSRD vallen of over de volgende stappen om de herziene ESRS af te ronden.

Inhoud van de 2023 ESRS

De huidige ESRS weerspiegelen updates van de 12 eerdere concept-ESRS'en die op 9 juni 2023 door de EC voor publieke feedback werden gepubliceerd. 

De belangrijkste wijzigingen die na de feedbackperiode in juni 2023 zijn aangebracht, zijn onder andere:

• De terminologie rond financiële materialiteit om verder aan te sluiten bij de definitie van financiële materialiteit in de IFRS-standaarden voor duurzaamheidsinformatie.
• Een bepaling in de materialiteitsparagraaf die een gedetailleerde uitleg vereist wanneer een rapporterende entiteit concludeert dat klimaatverandering geen materieel onderwerp is.
• Een aanvullende bepaling om het voor financiële marktdeelnemers, benchmarkbeheerders en financiële instellingen eenvoudiger te maken hun eigen openbaarmakingsverplichtingen uit hoofde van andere EU-wetgeving na te komen: als de rapporterende entiteit concludeert dat een gegevenspunt dat is afgeleid van dergelijke EU-wetgeving niet materieel is, dient zij expliciet te vermelden dat het datapunt in kwestie "niet materieel" is.
• Een vereiste om een tabel te publiceren met alle gegevenspunten die zijn afgeleid van andere EU-wetgeving, waarbij wordt aangegeven waar ze te vinden zijn in de duurzaamheidsverklaring van een entiteit of waarbij 'niet materieel' wordt vermeld, al naargelang het geval.

Materialiteitstoetsing

Alle standaarden, met uitzondering van ESRS 2, 'Algemene toelichtingen', worden onderworpen aan een materialiteitstoetsing. Bedrijven moeten op basis van hun materialiteitsbeoordeling bepalen welke duurzaamheidskwesties in termen van informatie (standaard, openbaarmakingsvereiste of datapunt) als materieel moeten worden beschouwd. Voorheen hadden de EFRAG-ontwerpen een aantal verplichte toelichtingen, zoals alle klimaatgerelateerde toelichtingen in ESRS E1. Deze openbaarmakingen zijn niet langer vereist als ze niet materieel zijn. Alleen de 'General disclosures' in ESRS 2 zullen verplicht zijn.

Aanvullende overgangsbepalingen

De EC heeft aanvullende overgangsbepalingen ingevoerd naast de door de EFRAG voorgestelde bepalingen en heeft de overgangsbepalingen voor rapportage over verwachte financiële effecten verder gestroomlijnd;

• In hun eerste rapportagejaar mogen bedrijven de rapportage over verwachte financiële effecten van alle klimaat- en andere milieugerelateerde effecten, risico's en kansen achterwege laten.
• Ondernemingen mogen hun toelichtingen over verwachte financiële effecten beperken tot kwalitatieve toelichtingen voor de eerste drie jaar van verslaggeving (met enkele uitzonderingen en, in het geval van klimaatgerelateerde financiële effecten, alleen als het praktisch niet haalbaar is om kwantitatieve toelichtingen op te stellen).
• Geselecteerde openbaarmakingsvereisten en datapunten die zijn opgenomen in ESRS S1, 'Eigen personeel', met betrekking tot sociale bescherming, werknemers met een handicap, gezondheid en veiligheid en de balans tussen werk en privéleven, kunnen voor het eerste rapportagejaar worden weggelaten.
• Er is een speciale vrijstelling ingevoerd voor bedrijven en groepen die het gemiddelde aantal van 750 werknemers niet overschrijden:
  • Voor het eerste rapportagejaar mogen ze alle ESRS S1, 'Eigen personeel' openbaarmakingsvereisten en hun scope 3 GHG-emissies weglaten (datapunt van ESRS E1, 'Klimaatverandering').
  • Gedurende de eerste twee rapportagejaren mogen ze rapportage over biodiversiteit en ecosystemen (ESRS E4), werknemers in de waardeketen (ESRS S2), getroffen gemeenschappen (ESRS S3) en consumenten en eindgebruikers (ESRS S4) achterwege laten.

De hierboven genoemde duurzaamheidsvraagstukken die onder de ESRS vallen, moeten echter nog steeds worden meegenomen in de materialiteitsbeoordeling. Daarnaast is een korte beschrijving van alle tijdgebonden doelen, beleidsmaatregelen en acties, evenals de bekendmaking van relevante statistieken, nog steeds vereist.

De CSRD en de ESRS-openbaarmakingsvereisten zijn ontworpen om duurzaamheidsrapportage in de loop van de tijd op één lijn te brengen met financiële rapportage. ESRS heeft tot doel een groot panel van belanghebbenden te voorzien van relevante, vergelijkbare en betrouwbare informatie over de duurzaamheidsgerelateerde effecten, risico's en kansen van een bedrijf.

Vanwege het krappe tijdschema voor de invoering van ESRS, waarbij de eerste bedrijven in 2024 moeten rapporteren met behulp van ESRS, moeten bedrijven nieuwe systemen, processen voor gegevensverzameling en controles ontwikkelen die nodig zijn om aan de nieuwe rapportagevereisten te voldoen.

Vrijwillige openbaarmakingen

Sommige openbaarmakingen zijn nu vrijwillig. Voorbeelden hiervan zijn het transitieplan voor biodiversiteit en ecosystemen (ESRS E4) en informatie over niet-werknemers in ESRS S1 (bijvoorbeeld met betrekking tot adequate lonen, sociale bescherming en veiligheid en gezondheid). Een toelichting waarom bepaalde duurzaamheidsonderwerpen als niet materieel zijn geclassificeerd, is nu ook een vrijwillige openbaarmaking.

Flexibiliteit in bepaalde openbaarmakingen

Een voorbeeld is dat ESRS S1 nu meer flexibiliteit biedt met betrekking tot de openbaarmaking van belangrijke kenmerken van werknemers door de drempel voor landspecifieke openbaarmakingen aan te passen van "landen met 50 of meer werknemers" naar "landen met 50 of meer werknemers". vertegenwoordigen ten minste 10% van de totale werknemers". Verder zijn de openbaarmakingsvereisten op het gebied van corruptie en omkoping en de bescherming van klokkenluiders (ESRS G1) aangepast om een conflict met de bescherming tegen zelfbeschuldiging te voorkomen.

Internationale interoperabiliteit

De EC heeft het belang benadrukt van de afstemming van het ESRS op wereldwijde standaarden zoals de IFRS-standaarden voor duurzaamheidsinformatie en het Global Reporting Initiative (GRI). In zijn persbericht over de goedkeuring van de ESRS bevestigde de International Sustainability Standards Board (ISSB) de hoge mate van afstemming tussen zijn standaarden en de ESRS-klimaatinformatie. Bovendien moet het binnenkort te verschijnen interoperabiliteitsrichtlijn van de EC, EFRAG en ISSB entiteiten helpen om tussen de standaarden te navigeren en te begrijpen waar incrementele of verschillende toelichtingen vereist zijn door een van de twee sets standaarden.

Wat zijn de volgende stappen?

De herziene European sustainability reporting standards (ESRS) zijn nu opengesteld voor publieke consultatie. De consultatieperiode sluit op 29 september 2025. European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG) moet de herziene ESRS uiterlijk eind november 2025 aan de Europese Commissie voorleggen. De Europese Commissie zal deze beoordelen en kan de standaarden aanpassen voordat zij de herziene ESRS via een gedelegeerde handeling vaststelt. De effectieve datum van de herziene ESRS is nog niet bekend. Gezien de timing van dit proces zullen de herziene ESRS niet beschikbaar zijn voor de huidige CSRD-rapporteurs (wave 1). Zij dienen te blijven rapporteren op basis van de eerste set van de ESRS, met inachtneming van de aanvullende vrijstellingen die de Commissie in april en juli 2025 heeft verleend, als onderdeel van de “stop-the-klok”- en “quick fix”-wetgevingsmaatregelen.

Hoe PwC kan helpen met ESG Reporting

PwC helpt bedrijven met meerdere fases van ESG-rapportages. Ons ESG Reporting & Insights Model helpt klanten bij het kiezen van de juiste kpi’s en het daaropvolgend formuleren van strategieën en ambities. Om de strategieën en ambities van een bedrijf te kunnen analyseren focussen we ons in deze fase op het inrichten van een robuuste data-architectuur voor deze non-financiële informatie. Op basis van meer data kunnen bedrijven ook transparanter communiceren over hun doelen en de status quo; een van de steunpilaren van een goed ESG-rapport. Daarna is het tijd voor de implementatie van de ESG-strategie. We helpen dan met het monitoren van de voortgang, het bijsturen van de strategie, het verdiepen van de data-systemen en het bijscholen van medewerkers waar nodig.