Bijdragen aan een duurzame samenleving

Een duurzame toekomst vereist een gezonde planeet en een samenleving met sociaaleconomische samenhang. In die duurzame toekomst is er fatsoenlijk en zinvol werk voor iedereen, met gelijke kansen in een inclusieve samenleving. PwC wil bijdragen aan die duurzame samenleving, via onze dienstverlening, kennisdeling en als stem in het maatschappelijke debat.

Impact klimaatbeleid op concurrentiepositie Nederlandse industrie

PwC heeft in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat onderzoek gedaan naar de impact van het voorgenomen klimaatbeleid op de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie. Deze zogenoemde Speelveldtoets (juni 2020) maakte deel uit van de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel ‘Wet CO₂-heffing industrie’, die op 1 januari 2021 van kracht werd. Lees wat PwC-experts van deze CO₂-beprijzing vinden.

‘European Green Deal monitor’

De ‘European Green Deal’ is het antwoord van de Europese Unie op de existentiële bedreigingen van klimaatverandering. De ‘Green Deal’ zal grote invloed hebben op de manier waarop we produceren, consumeren en leven. Afgelopen jaren bracht PwC de ‘Green Deal Monitor’ uit waarin we klanten en stakeholders met behulp van data en praktijkvoorbeelden inzicht gaven in verschillende aspecten van de ‘Green Deal’.

Elektrisch rijden in 2030

De ambitie uit het Klimaatakkoord om vanaf 2030 alleen nog maar volledig elektrische nieuwe auto’s te verkopen in Nederland, is haalbaar. In dat jaar zijn er voldoende, betaalbare modellen op de markt, genoeg laadpunten én is er voldoende groene stroom om die auto’s te laten rijden. Dat blijkt uit het PwC-onderzoek ‘De haalbaarheid van 28 miljard elektrische autokilometers in 2030’ uit maart 2020, dat ook besproken is met een aantal Tweede Kamerleden.

SDG Barometer

Een jaar lang bekeken we aan de hand van verschillende data de impact van COVID-19 op de ‘Sustainable Development Goals’ die het meest relevant zijn voor Nederland. Nederland lijkt tot nu toe economisch gezien goed uit de crisis te komen, maar de SDG Barometers laten zien dat COVID-19 op gebieden als gelijkheid, armoede en gezondheid soms diepe sporen heeft getrokken in onze maatschappij.

De kosten en baten van thuiswerken

Deels thuis en deels op kantoor werken is niet meer weg te denken. Daarom doet PwC onderzoek naar dit zogenoemde hybride werken. In 2020 heeft PwC de kosten en baten van thuiswerken in kaart gebracht (1, 2). Hieruit kwam o.a. naar voren dat deels thuiswerken flinke CO2-reductie kan opleveren maar bijvoorbeeld ook tot meer isolatie kan leiden. Uit vervolgonderzoek (2023) blijkt dat deels thuis en deels op kantoor werken Nederland niet armer heeft gemaakt, maar de betrokken werknemers wel gelukkiger. Deels thuiswerken leidt niet tot een verminderde productie en het heeft een positieve invloed op het mentale en fysieke welzijn van werknemers. Kanttekening is dat het hybride werken een negatieve impact kan hebben op samenwerking en innovatie.

Eenduidiger meten en rapporteren van SDG-impact voor bedrijven en gemeenten

Er zijn verschillende meet- en rapportage-instrumenten voor bedrijven om de impact te meten die zij maken op het gebied van de ‘Sustainable Development Goals’ (SDG’s). In opdracht van drie ministeries heeft PwC in 2020 in kaart gebracht welke meet- en rapportage-instrumenten beschikbaar zijn en advies gegeven over de mogelijkheden om deze methoden meer met elkaar op één lijn te brengen. Dat is belangrijk; als bedrijven meer inzicht hebben in hun niet-financiële resultaten, kunnen ze op termijn hun strategie aanpassen en kiezen voor zaken die echt impact maken op de SDG’s.

Kwaliteit en toereikendheid van bekostiging MBO, HBO en WO&O

Het MBO, HBO en WO&O zijn belangrijke vormende motoren voor Nederland. In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft PwC onderzoek gedaan naar de toereikendheid van het macrobudget, de doelmatigheid van de bestedingen en de bekostiging. Het rapport ‘toereikendheid, doelmatigheid en kostentoerekening in het MBO, HBO en WO&O’ stelt dat - hoewel er ruimte is voor verbeteringen - de financiering van het MBO en HBO grotendeels op orde is. Dat geldt niet voor de financiering van het WO&O, wat een van de oorzaken is van de groeiende werkdruk. Zowel het MBO, HBO als WO&O presteren in de breedte goed op het behalen van gewenste kwaliteitsindicatoren, zoals toegankelijkheid, arbeidsmarktaansluiting en internationale positie van het wetenschappelijk onderzoek. De uitkomsten van het onderzoek zijn in de onderwijssector en Tweede Kamer besproken.

Arbeidsmarkt in 2025

De mate waarin de Nederlandse arbeidsmarkt verandert, hangt sterk samen met de dynamiek rondom flexibel werk en de snelheid waarin de beroepsbevolking nieuwe, digitale vaardigheden leert. Omdat beide ontwikkelingen zeer onzeker zijn, heeft PwC vier scenario’s ontwikkeld van hoe de arbeidsmarkt er in 2025 zou kunnen uitzien. De scenario’s zijn terug te vinden in het rapport ‘Reshaping work. Future scenarios for the labour market in the Netherlands’. Elk scenario leidt tot andere uitkomsten als het gaat om bijvoorbeeld de samenstelling van de beroepsbevolking (een verdeling tussen vast, flexibel en zelfstandig) en de arbeidsproductiviteit. De publicatie heeft als doel alle partijen die hiermee te maken hebben inzicht te geven in de gevolgen van mogelijke ontwikkelingen en besluiten.

‘Net-zero’ in 2030 - zelf én samen met onze klanten

PwC wil een 'net-zero'-uitstoot van broeikasgassen hebben in 2030. In ‘The road to circularity’ beschreven wij vanuit economisch perspectief de noodzaak van geen afval, geen uitstoot en optimaal hergebruik van materialen en lichten we aan de hand van concrete businesscases toe hoe organisaties hiermee aan de slag kunnen gaan.

Ook ondersteunen we onze klanten bij hun duurzaamheidstransformaties. Uit onderzoek is gebleken dat werkgerelateerde mobiliteit in veel bedrijven, waaronder PwC, een belangrijke vervuiler is. Om dit te verduurzamen, is het een cruciale eerste stap om persoonlijk inzicht te hebben in de CO₂-uitstoot van een organisatie op alle niveaus: management, medewerkers en (project)teams. Daarvoor hebben we de ‘Environmental Footprint Insights’ (EFI) ontwikkeld.

Hoe ziet artificial intelligence eruit in de EU in 2025?

Artificial intelligence (AI) is als de komst van elektriciteit of het internet. Er zijn zoveel toepassingen dat het moeilijk te voorspellen is welke invloed deze technologie op ons leven gaat krijgen. Deze toekomst hangt bovendien niet alleen af van verdere technologische, maar ook van politieke en maatschappelijke ontwikkelingen.

Wij werken in ons rapport ‘The many futures of AI’ vier scenario’s uit van hoe AI in 2025 in de EU eruit zou kunnen zien. Het rapport laat zien dat de perfecte toekomst voor AI niet bestaat. Het beschrijft wat de gevolgen zijn van keuzes die overheden maken en waarop bedrijven zich kunnen voorbereiden. We komen niet met antwoorden, maar we stellen de vraag: wat is de gewenste uitkomst voor Europa?

Benodigde vaardigheden op de werkvloer in 2035

Werkenden in Nederland moeten hun vermogen om te blijven leren, hun creativiteit en hun sociale vaardigheden verbeteren als ze over vijftien jaar nog een baan willen hebben. Dit is voor het merendeel van de Nederlanders belangrijker dan het aanleren van technische of IT-vaardigheden. Dit is de belangrijkste conclusie uit het PwC-rapport ‘The tectonics of skills – measuring the evolution of our skills landscape’.

Het rapport laat ten eerste zien dat alle beroepen – van schoonmakers en lassers tot leraren en architecten – met nieuwe technologieën moeten gaan werken. Maar als eindgebruiker, niet als IT’er. Ten tweede laat onze analyse duidelijk zien dat werkenden in Nederland geen compleet nieuwe competenties hoeven te ontwikkelen, maar de bestaande competenties moeten verbeteren door middel van bijscholing. Het vermogen van mensen om met collega’s, klanten en andere stakeholders te communiceren en om te gaan, is en blijft de belangrijkste competentie.

Pensioenstelsel

Het kabinet heeft met sociale partners een pensioenakkoord gesloten. Hierin staan nieuwe afspraken over pensioenen en AOW. Het wetsvoorstel ‘Wet toekomst pensioenen’ is de uitwerking van deze afspraken. PwC heeft zijn visie op het wetsvoorstel gedeeld. PwC deelt via zijn website regelmatig zijn visie over relevante ontwikkelingen op het gebied van pensioenen.

Beprijzing van stikstof

Teveel stikstof heeft negatieve effecten op onze natuur. Beprijzing is in theorie een doeltreffend en doelmatig beleidsinstrument om schadelijke stikstofuitstoot te reduceren. Dat stelt PwC in het rapport ‘Biedt beprijzen een structurele oplossing voor de stikstofproblematiek?’ Het rapport presenteert beprijzing, bij voorkeur in Europees verband, als een mogelijk onderdeel van de structurele stikstofaanpak en wijst erop dat er meer aandacht nodig is voor het vormgeven van stikstofbeleid voor de lange termijn.

Klimaatrisico’s van financiële instellingen managen

Financiële instellingen vervullen met hun financieringen en investeringen een sleutelrol in de transitie naar een meer duurzame economie. Maar banken, pensioenfondsen, verzekeraars en vermogensbeheerders lopen zelf ook financiële en operationele risico’s op klimaatgebied.
De publicatie ‘Integrating climate risks in the risk management framework’ biedt financiële instellingen een routekaart voor het borgen van klimaatrisico’s. Naast analyses bevat de publicatie acht concrete aanbevelingen om klimaatrisico’s een plek te geven binnen het raamwerk voor risicomanagement en daarmee een impuls te geven aan de financiële weerbaarheid.

PwC-voorstel duurzaam beleggingsregime

Het belang van een klimaatneutraal Europa in 2050 – het doel van de European Green Deal – wordt steeds meer gevoeld. Om te zorgen dat investeringsgelden voor verduurzaming van ‘real assets’ (vastgoed, infrastructuur en schone technologie) eenvoudiger terechtkomen waar ze nodig zijn, werkt PwC aan de ontwikkeling van een Europese Unie ‘Real Assets Investment Trust’ (EU-RAIT). Dit is een samenstel van pan-EU juridische, regulatoire en fiscale afspraken. Deze afspraken moeten ervoor zorgen dat beleggingsfondsen die onder dit nieuwe regime worden opgericht en aan een beurs worden genoteerd, op grote schaal kunnen investeren in duurzame projecten in de Europese Unie, waarbij de spelregels voor iedereen duidelijk en uniform zijn. PwC is over de EU-RAIT in gesprek met stakeholders en werkt het idee gezamenlijk verder uit. Door alvast een deel van het voorwerk te doen, probeert PwC bij te dragen aan een eerlijkere en duurzamere wereld.

Aanbevelingen voor de inrichting van begrotingsfondsen

Het kabinet bereidt wetgeving voor die de instelling regelt van twee grote begrotingsfondsen: het Transitiefonds landelijk gebied en natuur (‘Stikstoffonds’) en het Klimaatfonds. Het reserveren van een aanzienlijk budget voor een beleidsdoel heeft onmiskenbare voordelen. Via een fonds kunnen overheid en private partijen samenwerken om maatschappelijke doelen te behalen. Maar er zijn ook valkuilen. Want hoe een fonds is ingericht en welke voorwaarden vooraf aan uitkering uit het fonds worden gesteld, zijn bepalend voor het succes ervan. Als het fonds niet goed werkt, het geld naar verkeerde partijen gaat en de oplossing voor het maatschappelijke probleem niet wordt gerealiseerd, is de maatschappelijke schade én tumult groot. In de publicatie ‘Aanbevelingen voor de oprichting van begrotingsfondsen’ zetten specialisten uit de publieke sectorpraktijk van PwC voordelen, valkuilen en aanbevelingen op een rij.

Benchmark universiteiten en hogescholen

PwC voert jaarlijks een benchmark uit om inzicht te geven in hoe de dertien Nederlandse universiteiten ‘scoren’ in internationale en nationale ranglijsten ten aanzien van onder meer onderzoek, studenttevredenheid en duurzaamheid. Sinds 2021 voert PwC ook een benchmark uit voor de twintig - naar totale opbrengsten - grootste (rijksbekostigde) hogescholen.

Publieke sector en ESG-verslaggeving; de vrijblijvendheid voorbij

Een groot aantal organisaties binnen de publieke sector heeft in de jaarverslagen toelichtingen opgenomen over duurzaamheidsinitiatieven. Dat blijkt uit PwC’s onderzoek naar de mate van duurzaamheidsverslaglegging binnen vijftig organisaties in de publieke sector. Van de drie hoofdthema’s Environmental, Social en Governance, wordt primair toelichting gegeven op het gebied Environmental. Opvallend gelet op de maatschappelijke impact die de publieke sector maakt.

Productiviteit uitvoeringsorganisaties

Er wordt de komende jaren veel van de overheid gevraagd, bijvoorbeeld wat betreft de verduurzaming van Nederland. Personeel voor de uitvoering is echter schaars, wat een verhoging van de productiviteit wenselijk maakt. PwC onderzocht daarom de productiviteit van de vijftig grootste uitvoeringsorganisaties van de overheid over de periode 2015-2021. Uit deze ‘Productiviteit uitvoeringsorganisaties’ benchmark kwamen proces, IT en personeel als grootste uitdagingen. De resultaten zijn besproken met diverse uitvoeringsorganisaties en ministeries. Ook hebben wij het onderzoek onder de aandacht gebracht bij diverse politieke partijen als input voor hun verkiezingsprogramma van 2023.

Gendergelijkheid op de werkvloer

PwC onderzoekt sinds 2011 jaarlijks de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt in 33 landen. De scores in deze ‘Women in Work Index’ worden bepaald aan de hand van een aantal variabelen, waaronder de arbeidsparticipatie van vrouwen, de loonkloof, het werkloosheidspercentage en het aandeel vrouwelijke werknemers in fulltimeposities. In de Index neemt Nederland al jaren een plek in de middenmoot in.