Klimaatverandering en grondstoffenschaarste

Met de groei van de wereldbevolking en de mondiale welvaart neemt ook de vraag naar natuurlijke grondstoffen zoals water, energie, mineralen/metalen en voedsel toe.

Er is echter een beperkte hoeveelheid grondstoffen beschikbaar. Daarnaast vormt de uitstoot van broeikasgassen door dit grootschalige grondstoffengebruik een bedreiging voor onze leefomgeving. Als er niets verandert, overstijgen we in 2034 al het uitstootniveau dat nodig is om de temperatuurstijging te beperken tot 2 graden. Onze planeet lijkt onze stijgende consumptie niet meer te kunnen faciliteren. De economische impact wordt vergroot door de onderlinge afhankelijkheid tussen klimaatverandering en grondstoffenschaarste, met grote invloed op voedsel- en waterproblematiek.

Onzekerheid in prijzen en toenemende regeldruk

Door de sterke groei van de vraag naar natuurlijke hulpbronnen neemt de dynamiek tussen vraag en aanbod toe. Dit zorgt voor prijsvolatiliteit. De winning van sommige grondstoffen wordt moeilijker door uitputting van relatief makkelijk toegankelijke reserves of concentratie in een beperkt aantal landen. Dat kan leiden tot stijgende prijzen. Bedrijven moeten met deze toegenomen onzekerheid in grondstofprijzen leren omgaan en actief strategieën ontwikkelen (van hedging tot verticale integratie om grondstofvoorraden zeker te stellen).

De toenemende consumptie van grondstoffen leidt ook tot een zeer hoge druk op onze leefomgeving. Uitstoot van broeikasgassen, vervuiling van watersystemen en de afvalproblematiek zetten onze planeet onder druk en vormen een bedreiging voor de leefomgeving van toekomstige generaties. Overheden reageren hierop door nieuwe regelgeving te ontwikkelen. En deze regeldruk op bedrijven neemt naar verwachting verder toe. Zo sturen Europese klimaatdoestellingen aan op de realisatie van een low carbon Europese economie in 2050.

Antwoorden op korte en lange termijn nodig

Ook Nederlandse bedrijven worden geconfronteerd met klimaatverandering en grondstoffenschaarste. Dit brengt verschillende vragen over de langetermijnstrategie van deze bedrijven met zich mee: Is hun bedrijfsmodel op de lange termijn houdbaar? Waar komt de nieuwe groei vandaan? Welke rol willen zij spelen in deze veranderende wereld?. En ook op de korte termijn zijn belangrijke keuzes te maken: Hoe kunnen ze hun prijsrisico’s afdekken? Hoe maken ze hun supply chain minder kwetsbaar? Hoe kunnen zij hun afhankelijkheid van grondstoffen verlagen? Welke samenwerkingsverbanden of transacties zijn nodig om grondstoffen zeker te stellen?

Nieuwe oplossingen

Naast de acties die bedrijven moeten nemen om risico’s te verlagen, zijn er nieuwe kansen voor groene groei, gedreven door technologische ontwikkelingen. Veel groene technologieën staan op het punt om concurrerende alternatieven te vormen voor fossiele brandstoffen, zowel in de energieopwekking (hernieuwbare energie) als in de chemie (biobased economy). Door digitalisering ontstaat een beweging naar de zogenoemde sharing economy, waardoor het belang van het bezit van producten afneemt en consumenten in toenemende mate producten delen (zoals auto's, gereedschap etc). Verder ontstaan er door verbeterde recycling nieuwe mogelijkheden om grondstoffen terug te winnen en opnieuw in te zetten (circular economy).