Bedrijven kunnen nu werken aan herstel van vertrouwen

Vertrouwen kan flinke oppepper gebruiken

Wereldwijd gezien, maar zeker ook in Nederland kan dat vertrouwen wel een flinke oppepper gebruiken. Als belangrijke motor van economische welvaart en banen staat het bedrijfsleven er niet heel goed op en dat heeft het vooral te wijten aan zichzelf. Het ‘smalle’ perspectief om vooral de aandeelhouder op de korte termijn te bedienen, is de belangrijkste oorzaak van het gebrek aan vertrouwen.

Volgens een recent rapport van ontwikkelingsorganisatie Oxfam Novib is het vermogen van de tien rijkste mannen ter wereld in de eerste twee jaar van de coronapandemie verdubbeld, terwijl in diezelfde periode meer dan 160 miljoen mensen in armoede terecht zijn gekomen. Als sommig welvermogenden ook nog bemande raketten de ruimte inschieten, is dat niet bevorderlijk voor het imago van de grote ondernemingen.

Te sterke focus op belangen aandeelhouders

Ook in Nederland hebben we crises en schandalen achter de rug die de bedoelingen van bestuurders in een kwaad daglicht plaatsen. Deze schandalen kwamen deels voort uit een te sterke focus op de belangen en wensen van aandeelhouders. Maar de tijd van aandeelhouderswaarde is voorbij, zou je eigenlijk mogen aannemen. Bedrijven worden tegenwoordig afgerekend op de waarde die zij op de lange termijn creëren voor mens, milieu en maatschappij.

CEO’s liggen vooral wakker van cyberrisico’s

Tegelijkertijd is nog niet iedere CEO daarvan voldoende doordrongen, laat onze jaarlijkse CEO Survey zien. Jaarlijks vragen we 4.500 bestuursvoorzitters wereldwijd naar wat ze uit hun slaap houdt. Opmerkelijk genoeg zetten zij ditmaal klimaatverandering op plek vier, na cyberrisico’s, de coronapandemie en macro-economische volatiliteit, en voor geopolitieke spanningen en sociale ongelijkheid. 

Vorig jaar gaf 61 procent van de ondervraagde CEO's nog te kennen dat er vaart moest worden gemaakt met het klimaatvraagstuk. Momenteel zegt maar 22 procent van de respondenten dat ze zich hebben verbonden aan ‘net zero’, ofwel het terugdringen van al hun emissies, zowel die direct door het eigen bedrijf worden veroorzaakt als in hun keten.

De CEO’s geven diverse redenen op voor het niet hebben van een net-zero-doelstelling. Uit de CEO Survey blijkt dat er geen sprake is van onwil. Wel ontbreekt het besef dat de spelregels inmiddels echt zijn veranderd.

Bedrijven hebben genoeg te investeren 

Economisch gezien gaat het goed en dat maakt de traditioneel denkende CEO’s optimistisch. Maar tegelijkertijd ligt er heel wat op hun bordje. Denk aan de blijvende problemen in de toeleveringsketen die veel bedrijven hebben als gevolg van een opleving van het virus, de grote hoeveelheid regelgeving, de onmiddellijke dreiging van cyberaanvallen en dus de grote druk om een wezenlijke bijdrage te leveren aan het tegengaan van klimaatverandering. Ontwikkelingen die nu nog buiten hun eigen bedrijf liggen, maar die wel in de buurt van hun bedrijfsvoering beginnen te komen.

Zoals gezegd is het moment er ook om de balans tussen het tevreden stellen van de aandeelhouders en het creëren van waarde voor de samenleving meer in evenwicht te brengen. Bedrijven hebben genoeg klanten en genoeg geld om te investeren. Tegelijkertijd heeft een aanzienlijk deel van de consumenten voldoende gespaard om uit te kunnen geven.

Kabinet kiest voor aanpak hardnekkige uitdagingen

Daarbij komt het heel mooi uit dat de nieuwe regering ervoor kiest enorme investeringen te doen om problemen die al jaren liggen te sudderen, aan te pakken. Zo is er nu een staatssecretaris voor Digitalisering, die zich gaat inzetten om de toenemende cyberaanvallen een halt toe te roepen. 

Ook als gaat om de arbeidsmarkt en het onderwijs zijn er vergaande plannen. Het nieuwe kabinet heeft verder een reeks van fondsen aangekondigd als smeermiddel voor de oplossing van hardnekkige uitdagingen, zoals het repareren van het vertrouwen van de Groningers en de gedupeerden van de toeslagenaffaire, het aanjagen van de energietransitie en de veiligheidsagenda.

Bedrijfsleven kan nu voor duurzame vooruitgang zorgen

Het bedrijfsleven moet deze mooie ‘stand van de sterren’ met beide handen aanpakken. Het is tijd om fors te investeren in oplossingen voor de lange termijn en te zorgen voor duurzame vooruitgang. Wie weet, kunnen het bedrijfsleven en zijn leiders op die manier een stuk van het vertrouwen van de maatschappij herwinnen.

PwC’s hoofdeconoom Jan Willem Velthuijsen reageert op de uitkomsten van de 25e CEO Survey en het optimisme onder CEO’s: ‘Economisch gaat het voorspoedig. Er staat voldoende op de balans bij de meeste organisaties. Daarom is het nu tijd om stevig te investeren in maatschappelijke thema's als klimaat en diversiteit. Zo creëer je duurzaam vertrouwen.’