Impact klimaatverandering in bestuursverslag én jaarrekening

PwC heeft onderzoek gedaan naar hoe ver AEX-fondsen zijn met transparante verantwoording in het jaarverslag en meer specifiek in het bestuursverslag en de jaarrekening. De resultaten mogen als een wake-up call dienen voor veel ondernemingen. Want terwijl de maatschappelijke en economische gevolgen van klimaatverandering steeds duidelijker worden, en de roep om transparante verantwoording over klimaat steeds luider, blijft een transparante rapportage daarover achter. Vooral in de jaarrekening.

Scenarioanalyses nog weinig toegepast

Een van de elementen die onderzocht zijn, is het toepassen van de scenarioanalyses die nodig zijn om de impact van klimaatverandering inzichtelijk te maken. Deze analyses worden voorgeschreven door de Task Force on Climate-Related Financial Disclosures (TCFD); een van de vele richtlijnen die ondernemingen kunnen helpen bij de verantwoording van klimaatrisico’s in de jaarrekening. Hoewel negentig procent van de AEX-ondernemingen beweert gebruik te maken van de aanbevelingen van de TCFD, past slechts veertig procent van hen de scenarioanalyses toe. Het gros daarvan beperkt zich tot kwalitatieve toelichtingen.

Alleen klimaatinformatie in het bestuursverslag is onvoldoende

Sommige ondernemingen nemen veel klimaatgerelateerde informatie op in het bestuursverslag, en wekken daarmee de indruk dat klimaat ook een significante impact heeft op hun bedrijfsvoering en daarmee de toekomstige omzet en kosten. Maar als het daarbij blijft, en de elementen maar beperkt worden toegelicht in de jaarrekening, zegt dit nog weinig. En hoewel bijna zestig procent van de AEX-ondernemingen iets over klimaatverandering vermeldt in het bestuursverslag, zijn de toelichtingen in de jaarrekening in de meeste gevallen beperkt tot de beknopte conclusie dat er geen significante impact is geïdentificeerd op de jaarrekening in kwestie. Er wordt nauwelijks tot geen aandacht besteed aan de impact van klimaatverandering op de balans of de continuïteit van de onderneming. Ondernemingen maken deze vertaalslag van de klimaatinformatie in het bestuursverslag naar de jaarrekening nog niet transparant. Onze ervaring is dat de meeste ondernemingen nog niet op deze manier met de impact op de huidige cijfers bezig zijn. Er zijn enkele uitzonderingen, met name in de energiesector en zware industrie, maar onze algemene conclusie is dat er meer verwacht mag worden van de onderneming op dit vlak.

Scope 3 CO₂-uitstoot

Door mechanismen als het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), dat een CO₂-importheffing regelt voor vervuilende producten die in de EU worden geïmporteerd, wordt de rapportage over de uitstoot in de keten, de zogeheten scope 3 CO₂-uitstoot, steeds belangrijker. Uit ons onderzoek blijkt dat 56% van de AEX-ondernemingen in het bestuursverslag rapporteert over de door het Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol) gedefinieerde scope 1 (de eigen emissies), scope 2 (de uitstoot van het kopen van energie) en scope 3 (de uitstoot in de keten) van hun CO₂-uitstoot en dat bij 25% van de ondernemingen enige vorm van rapportage over uitstoot ontbreekt.

Nederlandse ondernemingen Euronext Amsterdam (N=121)
	2020	2021
Geen CO₂-rapportage	40%	25%
Alleen scope 1	1%	0%
Scope 1 en 2	13%	17%
Scope 1, 2 en 3	46%	56%

Opgemerkt moet worden dat scope 3 vaak nog niet volledig wordt toegelicht. Vaak wordt dit beperkt tot bedrijfsreizen zoals leaseauto’s en vliegtuigen, terwijl de inkoop van producten en diensten – gemiddeld een veel grotere categorie – nog ontbreekt. Wetende dat het GHG Protocol – het wereldwijde algemeen geaccepteerde raamwerk voor het rapporteren over CO₂-uitstoot – al meer dan twintig jaar bestaat, mogen investeerders ook hier meer transparantie verwachten van ondernemingen.

Niet alleen impact vanuit de onderneming, ook impact op de onderneming

Het gebeurt nog te vaak dat ondernemingen hun ambities ten aanzien van het Parijs-akkoord uitspreken ('net zero in 2050') en zich committeren aan het verminderen van uitstoot, zonder een concreet plan toe te lichten en over de impact hiervan op de jaarrekening te rapporteren. Naast de impact van de onderneming op het klimaat door de uitstoot van CO₂ speelt namelijk ook de impact van het klimaat op de onderneming een rol. Extreme weersomstandigheden en (periodes van) droogte spelen een belangrijke rol in de toeleveringsketen van veel Nederlandse ondernemingen. De nieuwe European Sustainability Reporting Standards, die van toepassing zullen zijn onder de Corporate Sustainability Reporting Directive, verlangen expliciete toelichting hierover in het bestuursverslag.

Toekomstige regelgeving gaat de transparantie over klimaatrisico's verlangen. Actie is dus vereist.