Webinar over de toekomst van accountancy: opleiding

Gespreksleiders: Jan Peter Balkenende en Wendy Groot (PwC)
Kwartiermakers Toekomst Accountancysector: Chris Fonteijn en Marlies de Vries
Young Board-deelnemers: Anouk Tolsma (Deloitte) en Seren Güven (EY)

Instroom en doorstroom

Balkenende geeft aan dat er maar een gering aantal accountancystudenten in de collegebanken zit. De jonge professionals herkennen dit beeld. Er is gewoon een tekort aan instroom en doorstroom. Güven: ‘Veel mensen verlaten het beroep, omdat ze niet willen afstuderen. Dus we moeten iets doen met de opleiding. Het heeft ook te maken met de arbeidsmarkt in het algemeen. Je hoeft niet per se een registeraccountant te zijn om duurzaamheidsexpert te worden.’

Internationale studenten

De Vries beaamt de situatieschets en voegt eraan toe dat je bijvoorbeeld eerder naar de TU Delft gaat voor technologische studies over data. ‘Als je daarvan houdt, is accountancy niet direct het beroep waar je aan denkt.’ Tolsma is van mening dat ook een andere factor een rol speelt, namelijk de lengte van de opleiding. ‘Stel, je studeert bedrijfseconomie. Wil je dan aan accountancy beginnen, moet je eerst ontzettend veel ontbrekende vakken wegwerken. Dat geldt ook voor internationale studenten. Voor hen is het pad momenteel te lang voordat ze registeraccountant kunnen worden. Het houdt heel veel mensen tegen.’

Combinatie theorie en praktijk

Er zijn volgens de jonge professionals genoeg verbeterpunten om de kwaliteit van de opleidingen te verhogen. Zo stelt Güven dat er vaak wordt gediscussieerd over 'soft skills'. Die zouden eigenlijk onderdeel moeten zijn van de praktijk. ‘Iets minder verantwoording afleggen en meer focus op zelfontwikkeling.’ 

Tolsma geeft een voorbeeld uit haar eigen opleiding. Er is sprake van theorieverdieping, maar de integratie met de praktijk ontbreekt. ‘Bij het vak externe verslaggeving studeer je drie weken op IFRS 9. Een vak dat je in je eerste praktijkjaren helemaal niet gebruikt. Die kennis verdwijnt dan naar de achtergrond.’ Ook Güven deelt die mening: ‘We kunnen in de praktijk leren en tegelijkertijd onze diploma’s in de collegebanken halen. Er zijn niet veel beroepen waarbij dat kan. Maar de invulling moet er dan wel anders uit komen te zien.’

Opzet opleiding

Volgens kwartiermaker De Vries zijn veel instanties bezig met de opleiding. ‘Die kunnen kritisch kijken of dit nog de meest logische opzet is. Maar je hebt ook te maken met verschillende vakgebieden binnen de universiteiten. Zijn de vakgebieden die nu kernvak zijn, nog wel de vakken die we nodig gaan hebben in de toekomst? Het zijn allemaal vragen die op tafel moeten komen.’ Volgens Groot volgt de opleiding een vrij gestandaardiseerd pad in een heel dynamische omgeving, ‘waar de sector niet goed genoeg op inspeelt. Kunnen er nog heilige huisjes omver?’

Bij die vraag zet Güven meteen vraagtekens bij de relevantie van de opleiding. ‘Ik vind het zelf relevant. Maar waarom moeten we academisch geschoold worden? Een registeraccountant heeft dat niet nodig. Expats hebben vaak ook geen master, maar wel een titel in het buitenland gehaald. Die masteropleiding moeten ze hier alsnog volgen om registeraccountant te worden.’ Volgens de kwartiermakers wordt hieraan gewerkt.

Basisopleiding accountancy

Balkenende stelt dat de accountant van nu steeds meer te maken krijgt met AI, duurzaamheidsvraagstukken en de maatschappelijke omgeving. Onderwerpen waar niet altijd een master voor nodig is. Hoe zien de jonge professionals dat? Tolsma denkt dat de opleiding zich misschien moet richten op een ander profiel. ‘We richten ons nu nog op financiële verslaglegging. Maar we hebben ook mensen nodig die kennis hebben op het gebied van data-analyse en duurzaamheid. Een basisopleiding accountancy zou de instroom veel breder kunnen maken. Dus andere perspectieven en meer diversiteit zijn nodig binnen de opleiding.’ 

De aanbevelingen

Zowel Güven als Tolsma hebben een wensenlijstje. Güven noemt de integratie tussen theorie en praktijk: ‘theorie moet er anders uit komen te zien, minder administratief, minder verantwoording afleggen. Meer het leren centraal laten staan.’ En Tolsma ziet heil in een basisopleiding met specialisaties, ‘zodat iedereen kan kiezen wat hij of zij leuk vindt, en dat niet alles meer moet.’ Op die manier maak je het beroep aantrekkelijker.

Tot slot benadrukt De Vries dat het niet alleen voor de toekomst belangrijk is hoe de opleiding accountancy eruit moet komen te zien. Ook het nu is belangrijk. ‘Wat kan je nu oppakken om dingen te verbeteren. Mijn concrete advies is om aan te haken bij een project dat bij de raad van de praktijkopleiding loopt (kWAK). Dat zijn de quick wins waar je morgen wat aan kunt hebben.’ 

In het laatste deel van deze serie werpen de Kwartiermakers en nieuwe Young Boarddeelnemers een blik op de toekomst van de accountancy.

U kunt de opname van het webinar ook online bekijken.