Vijf vragen over CSRD en de fiscale afdeling

‘De CSRD en belasting hebben absoluut met elkaar te maken, ook al bevat de nieuwe EU-richtlijn geen aparte rapportagestandaard voor belastingen. De CSRD verhoogt namelijk het aantal openbaarmakingen dat bedrijven moeten doen over de zogenoemde materiële duurzaamheidskwesties aanzienlijk’, aldus Sanders.

‘In het bijzonder moeten bedrijven die op grond van de CSRD rapporteren een dubbele materialiteitsbeoordeling uitvoeren om vast te stellen welke duurzaamheidskwesties voor de organisatie en haar stakeholders het belangrijkst zijn. Dat is het startpunt, ook voor de fiscalist.

‘Organisaties hebben invloed op milieu en maatschappij, we karakteriseren dat als de inside-outvisie. De meeste mensen denken hierbij aan bedrijven en de schade die zij aan de natuur toebrengen of de mensenrechten die geschonden worden, maar wel of niet betaalde belastingen spelen ook een rol’, zegt Melger. ‘De VN en de OESO erkennen dit ook en benadrukken dat belastingen noodzakelijk zijn om duurzaamheidsdoelen te behalen.’

'Daarnaast creëren aan duurzaamheid gerelateerde ontwikkelingen en gebeurtenissen risico's en kansen voor organisaties, wat we bestempelen als de outside-invisie', vervolgt zij. 'Fiscaliteit wordt ingezet als beleidsinstrument om gedrag te sturen. Zo worden er 'ESG-belastingen' voor koolstof, plastic en afval geïntroduceerd om niet-duurzaam gedrag te ontmoedigen, zijn er (financiële) risico’s voor bedrijven die niet vergroenen en wordt duurzaam gedrag gestimuleerd met behulp van fiscale faciliteiten en subsidies om zo kansen te creëren.'

Zo is klimaat een onderwerp dat voor veel bedrijven die onder de CSRD vallen, materieel zal zijn. Melger: 'Dit heeft automatisch fiscale implicaties. Bij het kwantificeren van de risico's kunnen CO₂-belastingen bijvoorbeeld een relevante factor zijn. Zeker in scenario's waar klimaatdoelstellingen niet of niet snel genoeg worden gehaald, is de kans op een hogere belastingheffing aanzienlijk.' 

Daarnaast is er volgens Melger een efficiëntieslag mogelijk als de CSRD omarmd wordt. ‘Verzamelde data rondom scope 1 en scope 2 - qua uitstoot van broeikasgassen - kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden voor andere rapportage- en belastingmechanismen, zoals het EU Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) of de Nederlandse CO₂-heffing. Zo verminder je  de nalevingslast die organisaties kunnen ervaren.’

'Er is een duidelijk en direct verband tussen de CSRD en transfer pricing. Onder de CSRD moet een bedrijf openheid van zaken geven over strategie, beleid, doelstellingen en goed bestuur ten aanzien van alle materiële onderwerpen', legt Sanders uit. 

‘Alle transfer-pricingspecialisten herkennen deze elementen waarschijnlijk, omdat het essentiële onderdelen zijn van de zogenoemde functionele analyse, die aan de basis staat van de zakelijke winstallocatie. Hoewel het om zeer specifieke onderwerpen gaat, zijn dat tegelijkertijd de onderwerpen die materieel zijn, oftewel strategisch relevant.’

Melger: ‘Deze informatie is straks publiekelijk beschikbaar, ook voor de Belastingdienst. De informatie beschrijft vaak nieuwe of andere risico's dan traditioneel in een transfer-pricinganalyse worden meegenomen. Dat maakt het relevant. Denk bijvoorbeeld aan de waterschaarste in veel gebieden of stormschade: is dat een risico dat je nog centraal kunt managen of niet? En wat betekent dat voor een kwalificatie als limited risk manufacturer?’

Alle bedrijven die straks moeten rapporteren onder de CSRD, moeten daarmee ook de EU Taxonomy toepassen. ‘De EU Taxonomy biedt feitelijk een woordenboek om groene activiteiten eenduidig te classificeren. Als je als bedrijf activiteiten hebt die in beginsel toegestaan zijn, moet je vervolgens nog aantonen dat ze een significante bijdrage leveren aan onder andere de milieudoelstellingen en voldoen aan de 'minimum safeguards'. Dat laatste is waar fiscaliteit een rol speelt’, aldus Sanders. ‘Het fiscale gedrag van de gehele organisatie speelt een rol om bedrijfsactiviteiten als 'groen' te kunnen classificeren.’

'Taxation' is - naast mensenrechten - een van de vier kernelementen van de ‘minimum safeguards’. Voor de uitleg van ‘taxation’ wordt aangesloten bij de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit betekent dat een bedrijf moet kunnen laten zien dat het opereert op basis van zowel de letter als de geest van de wet en zich hier ook aan houdt. Dat aantonen is ingewikkeld, omdat het een open norm betreft en er geen universele standaard is. Hoe gaat de accountant dit dan beoordelen?

Sanders: ‘Binnen PwC hebben we veel ervaring met enerzijds belastinggovernance en transparentie en anderzijds met het opstellen en implementeren van zogeheten 'tax control frameworks'. Je kunt wachten tot er een norm wordt opgelegd, of al aan de slag gaan en de norm helpen vormgeven’.

‘Jazeker, er zijn vele kansen. De CSRD is veel meer dan een rapportageverplichting. Bedrijven moeten transparant zijn over hun strategie en doelstellingen, maar ook over de progressie die ze boeken’, legt Melger uit. ‘In de praktijk betekent dit dat ze vaak moeten investeren, bijvoorbeeld in nieuwe producten, nieuwe fabrieken en nieuwe kantoren.’

Hiervoor worden businesscases ontwikkeld. Als fiscalist kun je hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Sanders: ‘Het gaat dan vaak om de zogenoemde cost of doing nothing', bijvoorbeeld door nieuwe belastingen. Maar ook beschikbare fiscale faciliteiten en subsidies zijn essentiële onderdelen in een businesscase’.