Vertrouw op je intuïtie om fraude te traceren

Forensisch accountantsonderzoek

‘We willen onze kennis van fraudeonderzoek graag delen, en zo een bijdrage leveren aan het verhogen van het aanzien en de professionaliteit van de gehele beroepsgroep’, zegt Gerwin Naber van PwC over het trainingsprogramma. ‘Veel organisaties hebben niet de schaal en de menskracht om een eigen fraudetraining op te zetten. Dit programma is voor hen bedoeld.’

Fraudesignalering vraagt andere mindset

‘De beoordeling van het functioneren van de accountant wordt door zijn omgeving gekoppeld aan zijn vermogen om fraude te signaleren’, vervolgt Naber. ‘Om dat beter te kunnen, moet de accountant uit zijn comfortzone stappen. Dat is veel makkelijker gezegd dan gedaan. Het vraagt om een andere mindset. De accountant is geconditioneerd om volgens protocollen te handelen en alleen af te gaan op feitelijke waarnemingen. Maar voor het traceren van fraudesporen moet je vaak op je intuïtie durven te vertrouwen. Daarbij komt dat de accountant geneigd is eerst de fout bij zichzelf te zoeken als hij of zij iets onverwachts constateert. Wat valt mij hier te verwijten? Had ik dit niet al veel eerder moeten zien? De accountant moet deze drempels over om zijn of haar fraudeantennes beter af te stellen. Daarom krijgt de gedragscomponent veel aandacht in ons trainingsprogramma. Gedragswetenschappers doen dilemmatrainingen met de cursisten, en aan de hand van de gepresenteerde casuïstiek spiegelen de deelnemers hun eigen gedrag.’

Denk als een fraudeur

Perspectiefwisselingen en fraudesimulaties maken ook deel uit van het trainingsprogramma. ‘Wij dagen cursisten uit om in het hoofd van een fraudeur te kruipen en te leren denken zoals hij of zij doet’, vertelt Naber. ‘Door het perspectief te kantelen, leer je de werkwijze van een fraudeur beter kennen. Als een accountant, met zijn kennis van organisatorische en administratieve processen, de bril opzet van iemand die de zwakke plekken daarin opzoekt om er misbruik van te maken, levert dat verrassend veel nieuwe inzichten op. Bovendien leert de accountant de signalen beter te lezen en eerder te herkennen. Dat stimuleren we ook in de simulaties. In het begin is praktisch niets helder, maar door gestructureerd de juiste vragen te stellen komen cursisten tot antwoorden, ook onder immense (tijds)druk. We besteden daarbij ook aandacht aan de wet- en regelgeving op fraudegebied en hoe je verdachte zaken bespreekbaar kunt maken in je eigen organisatie. Accountants leren zo niet alleen anders te kijken naar fraudesignalen, maar ook hun rug recht te houden als zij hun bevindingen ernstig genoeg achten om nader te onderzoeken.’