Non-profitorganisatie Design-athon Works wil kinderen leren een betere wereld te ontwerpen met behulp van nieuwe technologieën. ‘Zo zorgen we ervoor dat de jongere generatie zich gesteund voelt om actie te ondernemen op de grote problemen die er spelen’, verkondigt directeur Anne Sallaerts. ‘We hebben inmiddels 75.000 kinderen wereldwijd met onze aanpak bereikt, in 2030 moeten dat er één miljoen zijn.’
Design-athon Works is er erg op gebrand dat kinderen kennis en vaardigheden krijgen aangeboden om de wereld een beetje mooier te maken, stelt Anne Sallaerts. ‘Waar het om draait, is dat kinderen zelf in staat zijn naar een probleem te kijken, daar kritisch over kunnen nadenken en hun creativiteit kunnen gebruiken om een oplossing te bedenken. Met creativiteit doelen we dan op het creatieve denkproces. Ook geloven wij dat kinderen steviger in hun schoenen staan als ze goed kunnen samenwerken en informatie over nieuwe onderwerpen kunnen verwerken. Aan de ene kant bieden we kinderen kennis, vaardigheden en empowerment. Aan de andere kant hopen we dat de samenleving kinderen anders gaat zien. Meer als volwaardige mensen die je bij het oplossen van maatschappelijke problemen gaat betrekken. Of dat nu op wereldwijd of op lokaal niveau is. Overall is het belangrijk dat er steeds meer om de input van de jonge generatie wordt gevraagd. Want er wordt nog te vaak over kinderen gesproken dan met kinderen. We hebben inmiddels 75.000kinderen wereldwijd met onze aanpak bereikt, in 2030 moeten dat er één miljoen zijn.’
De bevlogenheid voor Design-athon’s missie klinkt door in Sallaerts’ woorden. Als geboren en getogen Rotterdamse komt de ‘niet lullen, maar poetsen’-mentaliteit haar goed van pas in haar werk. ‘Rotterdam is een heel ondernemende en innovatieve stad, die heel vormend is geweest voor mij’, erkent Sallaerts, die functies vervulde bij Stage Entertainment en Artsen zonder Grenzen. Viereneenhalf jaar geleden volgde ze een leiderschapsprogramma via de THNK School of creative leadership. ‘Via THNK raakte ik in contact met Emer Beamer, de oprichter van Design-athon Works. In plaats van iets nieuws op te zetten, leek het mij beter bij haar aan te haken om zo meer impact te kunnen maken. We zijn samen verdergegaan en hebben het bedrijf en de organisatie uitgebouwd.’
‘In onze aanpak werken we met heel wat netwerkpartners over de hele wereld’, vervolgt Sallaerts. ‘Partners die in hun regio weer heel veel scholen, naschoolse programma’s, scoutingclubs en makerspaces (ruimtes waar creatieven – professioneel en hobbyist – elkaar ontmoeten, en waar ze naast de ruimte ook machines delen en ideeën uitwisselen, red.) in hun netwerk hebben. Wij helpen hen om daar onze programma’s gezamenlijk naartoe te krijgen. Dat doen we door op ons platform zogenoemde challenges aan te bieden. Een challenge gaat altijd over een groot maatschappelijk probleem, dat opgehangen wordt aan een van de sustainable development goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Kinderen kunnen dan, eventueel met hulp van hun leerkracht of naschoolse facilitator, meedoen aan een soort van voorrondes. Ze sturen hun ideeën en schetsen in, en kunnen daarmee uitgekozen worden voor ons wereldwijde evenement dat één keer per jaar plaatsvindt. Dat gaat dan over een specifiek thema, waarbij we alle kinderen uit alle landen bij elkaar brengen. Vanuit dat evenement kun je weer geselecteerd worden voor onze changemaker academy. Uiteindelijk willen we zo één miljoen kinderen wereldwijd bereiken, omdat wij erin geloven dat als je kinderen goed genoeg toerust om te navigeren in een heel complexe en snel veranderende wereld, dat zij dan willen bijdragen aan hun gemeenschap en de wereld dan toch echt een beetje mooier wordt.’
‘Waar het om draait, is dat kinderen zelf in staat zijn naar een probleem te kijken, daar kritisch over kunnen nadenken en hun creativiteit kunnen gebruiken om een oplossing te bedenken. Ook geloven wij dat kinderen steviger in hun schoenen staan als ze goed kunnen samenwerken en informatie over nieuwe onderwerpen kunnen verwerken.'
Design-athon Works signaleert dat steeds meer organisaties jongeren op de voorgrond zetten. ‘Zo zag ik afgelopen januari ook voor het eerst jonge changemakers in het programma van het World Economic Forum in Davos’, vertelt Sallaerts. ‘We zijn dus zeker op de goede weg, maar ik denk dat wij als volwassenen soms nog te terughoudend zijn. In onze workshops horen we vaak “dat kunnen onze kinderen niet, dat is te moeilijk of een te groot probleem…” Maar als die volwassenen dan eenmaal een workshop met kinderen hebben gedaan, horen we steeds meer: “we zijn zo trots en geboeid, wat weten die kinderen al veel en wat bijzonder hoe zij inzoomen op het probleem en er een betekenis aan geven”. Ook zijn volwassenen na een workshop onder de indruk van de oplossingen. Die oplossingen zijn vaak geen kant-en-klare oplossingen, maar ze laten wel de denkrichtingen van de kinderen zien. In de workshop pakken we het probleem via designthinking– inspire, research, ideate, sketch, make, show en reflect – aan. Hoewel het spannend is om een prototype te presenteren, vindt iedereen dat geweldig: er wordt naar je geluisterd, je wordt serieus genomen.’
Het bijeenbrengen van zoveel kinderen wereldwijd biedt Design-athon Works tegelijkertijd een unieke kans om hen te bevragen over allerlei thema’s en mogelijke oplossingen. Bij het onderzoek en het rapport dat voortkwam uit het wereldwijde evenement in 2019 heeft PwC geholpen met het toekomstbestendig maken van de vragenlijst en het implementeren van technologie, zodat iedereen over de hele wereld kan meedoen, en de tool vaker – over verschillende thema’s heen – gebruikt kan worden. ‘In samenwerking met een Indiaas onderzoeksbedrijf dat 21ste-eeuwse vaardigheden meet, heeft Anuj Mali van PwC ons heel erg goed geholpen met het opstellen van de juiste hypothesen en de rapportstructuur’, vertelt Sallaerts.
‘Ook hebben we gekeken welke externe data we nog aan de bevindingen konden koppelen, zodat het rapport meer werd dan puur een academisch onderzoeksrapport. Dat maakt het geheel veel aansprekender en toegankelijker voor een grotere doelgroep. Eigenlijk zouden we het rapport op 17 maart jongstleden groots lanceren bij PwC, maar door corona ging dat helaas niet door. Niettemin zijn we Anuj en ook zijn collega Ragnar van der Valk, erg dankbaar dat zij ons vanuit de corporate responsibility-aanpak van PwC willen helpen. In het begin van de samenwerking hebben we met Ragnar een paar goede sessies over onze organisatie gehad. We hebben zaken besproken als: welke kant gaan we op, waar focussen we op en welke kansen zien we? Het is zo fijn als iemand met je mee wil kijken en daarover wil sparren. We zijn maar met een klein team, maar hebben grote ambities en we willen veel impact maken.'
Voor de toekomst – en zeker om van 75.000 naar één miljoen kinderen te komen – is een aantal dingen nodig. ‘Allereerst: partnerships, in welke vorm dan ook’, zegt Sallaerts. ‘Zoals we nu met PwC werken, trekken we ook op met de World Wildlife Foundation, dat ons lesmateriaal gebruikt. Dan heb je het meer over een verspreidingspartner. Met een partner als Dopper hebben we samen een op maat gemaakt programma uitgezet over wegwerpplastic. Ten tweede zou ik graag ons team – dat we tijdens en door corona verplicht kleiner hebben gemaakt – weer iets groter maken, zodat we zelf ook weer een aantal specialismes in huis hebben. Als derde hebben we heel veel mensen nodig die in ons geloven en ons een beetje helpen. Door ons bijvoorbeeld te introduceren in hun eigen netwerk. Ik denk dat het vertrouwen van mensen om ons heen - of het nou gaat om leerkrachten, scholen of samenwerkingspartners – echt versterkend kan werken.’
'Het tofste is dat kinderen - ongeacht hun niveau of waar ze vandaan komen – design-athon kunnen doen. Het is een heel inclusieve methode waarmee we de komende jaren hopelijk nog vele kinderen uit de hele wereld kennis mogen laten maken.’
Het nieuwe wereldwijde evenement van Design-athon Works staat op 23 januari 2021 gepland. Dit keer is het thema energie en klimaat. ‘Een mooi, maar tegelijkertijd ook moeilijk thema, want wat is energie nu eigenlijk?’, blikt Sallaerts vooruit. ‘Ik kijk er nu al naar uit dat alle kinderen aan de slag gaan met het thema om vervolgens alle bevindingen weer in een mooi rapport samen te brengen. Als we de rapportage van het vorige evenement bekijken, zien we natuurlijk geografische en contextuele verschillen, maar ook veel overeenkomsten. Zo zien we dat zeventig procent van de deelnemers zeer bezorgd is over voedsel en het klimaat. Het verschil in bezorgdheid uit zich bijvoorbeeld doordat kinderen met een reguliere achtergrond vaak voedsel- en klimaatproblemen linken aan minder ontwikkelde landen, terwijl kinderen uit die minder ontwikkelde landen aangeven zich meer zorgen te maken over het effect dat klimaatverandering heeft op kinderen.’
‘Ook is het mooi te zien dat kinderen zich heel bewust zijn van de problemen die spelen in hun eigen omgeving. Maar daarbij merken we soms ook culturele verschillen. In een design-athon is bijvoorbeeld het stellen van vragen heel gewoon, maar het stellen van vragen heeft niet in alle culturen dezelfde waarde. Soms wordt het gezien als ‘het gebrek aan kennis’, wat deelnemers er dan in eerste instantie van weerhoudt vragen te stellen. Aan het begin van de workshop besteden wij dan ook best veel aandacht om de kinderen op hun gemak te stellen. We doen een leuk spel of een creatieve oefening. Het tofste is dat kinderen - ongeacht hun niveau of waar ze vandaan komen – design-athon kunnen doen. Het is een heel inclusieve methode waarmee we de komende jaren hopelijk nog vele kinderen uit de hele wereld kennis mogen laten maken.’