Nieuwe klimaatstresstest ECB zet banken aan het werk

Stresstest voor klimaatrisico’s

De ECB heeft begin dit jaar een stresstest voor klimaatrisico’s gelanceerd om te beoordelen in hoeverre banken klaar zijn om financiële en economische shocks van klimaatrisico's op te vangen. De stresstest moet zowel de capaciteit van banken als toezichthouders vergroten om klimaatrisico's te beoordelen, meer inzicht geven in de beschikbaarheid van gegevens, tekortkomingen bij het beoordelen van klimaatrisico's blootleggen en best practices leveren.

Eén aanpak, drie modules

De ECB-stresstest bestaat uit drie modules. Alle significante banken die deelnemen aan deze stresstest voor klimaatrisico's zijn onderworpen aan module 1 en module 2. Voor module 3 heeft de ECB een selectie van deelnemende banken gemaakt.

Vijf grote uitdagingen

Banken moeten de ECB-stresstest niet onderschatten. Het uitvoeren van een bottom-upstresstest voor klimaatrisico's is niet eenvoudig en in vergelijking met eerdere stresstests van onder meer Banque de France, Bank of England en De Nederlandsche Bank is de ECB-stresstest complexer en uitgebreider. Wij zien bij deze stresstest vijf grote uitdagingen:

1. Een doolhof van verwachtingen

Deze stresstest is een enorme sprint van vier maanden: van de publicatie van de methodologie tot de uiterste deadline voor de daadwerkelijke dataverzameling. Gezien alle andere inspanningen die banken moeten verrichten om te voldoen aan de verwachtingen van toezichthoudende en regelgevende instanties is er nauwelijks tijd om samen te werken met andere (ESG-gerelateerde) projecten binnen de organisatie. Wij denken bijvoorbeeld aan de implementatie van de ECB-toezichtsverwachtingen voor het beheer van klimaatrisico's, rapportage-initiatieven met betrekking tot ESG en stresstestinspanningen voor ICAAP (deadline: eind april 2022). Het managen van al deze verwachtingen en het zorgen voor afstemming met de stresstest voor klimaatrisico's is een behoorlijke uitdaging.

2. De spanning van dimensionaliteit

Omgaan met klimaatrisico's vraagt een aanpak op langere termijn. De ECB houdt in zijn klimaatstresstest rekening met de langetermijneffecten van klimaatverandering over een periode van dertig jaar. Een wezenlijk verschil met de ‘traditionele’ stresstest, waarbij doorgaans een horizon van drie jaar geldt.

Nu de ECB uitgaat van een transitierisico van dertig jaar zijn banken verplicht de parameters van kredietrisico tot drie decennia in de toekomst te projecteren. Dit is een uitdaging voor de bestaande modellen, vooral als deze op migratiematrices zijn gebaseerd. Bovendien vereist deze stresstest een rapportage op 22 NACE-sectoren en op acht ‘Energy Performance Certificate’ (EPC)-scores, terwijl dit in eerdere stresstests enkel per activaklasse werd uitgesplitst. De stresstestmodellen die banken momenteel gebruiken, zijn dus niet direct geschikt om de parameters van kredietrisico op deze dimensie te verwerken.

3. Het dataraadsel

Aangezien banken nog volop bezig zijn met het integreren van klimaat- en milieurisico's in hun IT- en data-architectuur is het moeilijk alle relevante en vereiste data op tijd te verzamelen voor deze stresstest. In dit stadium rapporteren slechts enkele bedrijven hun CO2-voetafdruk. Daardoor is het voor banken een uitdaging de uitstoot van broeikasgassen voor hun belangrijkste klanten per industriële sector te rapporteren, zoals vereist in deze stresstest. Verder wordt de kwaliteit van de door banken verzamelde industriële classificatie en geospatiale gegevens tijdens de uitvoering van de stresstest op de proef gesteld.

4. De ontwikkeling van een strategische reactie op lange termijn

De dynamische balansbenadering staat banken toe rekening te houden met schokken over een periode van dertig jaar. Er is echter nog geen bankbrede strategie voor koolstofreductie en de meeste portefeuilles hebben geen prognoses over drie decennia. Daarom moet elke afdeling afzonderlijk de invloed van het transitiebeleid op hun tegenpartijen beoordelen en haar strategische reactie op lange termijn bepalen. Bovendien is het - gezien de uitgesproken opvattingen over klimaatrisico's - moeilijk in te schatten of de markt op tijd zou reageren om de strategische verschuivingen die de banken voor een koolstofarme toekomst voorzien op te vangen.

5. De complexiteit van interpretatie en toepassing

De huidige modellen en aanpak voor stresstesten zijn niet geschikt voor het beoogde doel, aangezien klimaatrisico's er over het algemeen geen onderdeel van zijn. De traditionele raamwerken voor financiële modellering leggen de wisselwerking tussen de klimaatrisico's via verschillende transmissiekanalen en de economie nog niet vast. In het beste geval wordt klimaatrisico in de IFRS 9-voorzieningen opgenomen. Het ontbreken van een benchmark op sectorniveau maakt het bijzonder uitdagend om de plausibiliteit van modeluitkomsten te beoordelen. Hoewel veel bankafdelingen het klimaatrisico graag willen opnemen in hun besluitvormingsprocessen maakt de stapeling van aannames die de ECB-test gebruikt, het moeilijk om de resultaten rechtstreeks op strategieën toe te passen.

Moedig voorwaarts om klimaat- en milieurisico’s te identificeren, meten en mitigeren

De ECB-stresstest voor klimaatrisico's zal de eerste van vele zijn. Op termijn komen er meer klimaatdata beschikbaar en doen banken meer ervaring op. We zijn ervan overtuigd dat deze stresstest voor banken als een springplank kan werken om de transitie van hun risicobeheer te sturen in de richting van het identificeren, het meten en het mitigeren van klimaat- en milieurisico's. De ervaring die is opgedaan met deze test en de ontwikkelde benaderingen moeten banken breed benutten, vooral in de risicobeheer- en rapportagefuncties, voor andere (interne) stresstesten (bijvoorbeeld voor ICAAP-doeleinden) en scenario-analyses. De uitdagingen zijn misschien ongeëvenaard, de resultaten zullen - mits de uitdagingen voldoende aandacht en opvolging krijgen - zeker vruchten afwerpen voor de banken.