Met Denktank Energietransitie wil Gülbahar Tezel bijdragen aan debat en beleid

Voor haar komst naar Nederland studeerde Gülbahar Tezel in Canada. Aanleiding voor de geboren Turkse om naar ons land te verhuizen was de liefde – de vader van haar kinderen is Nederlands. ‘Na mijn promotie was ik blij dat iemand mij hier een baan gaf, want ik sprak geen Nederlands’ – een euvel dat inmiddels uitmuntend is opgelost.

Gülbahar ging aan de slag bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) en maakte tien jaar geleden de overstap naar het Strategy&-team van PwC, waar ze overheden en bedrijven adviseert over mededingingsregulering. Inmiddels leidt Gülbahar de economische praktijk van PwC vanuit Amsterdam en is ze professor aan de Tilburg University. Sinds november 2023 is ze hoofd van de Denktank Energietransitie binnen PwC.

Economische expertise voor de energietransitie

In de afgelopen jaren merkte Gülbahar dat de behoefte aan economische expertise groeide voor het vraagstuk van de energietransitie. Zo adviseerde ze het ministerie van Economische Zaken bij de vormgeving van het klimaatbeleid over zaken als de positie van Nederlandse bedrijven en investeringen in waterstof. ‘Ik deed een aantal van dit soort opdrachten, want de kans om iets nieuws te leren trok mij aan. En ik was meteen doordrongen van het grote belang van de energietransitie. De decarbonisatie van ons energiesysteem – het vermijden van CO2-uitstoot bij zowel energieproductie als -consumptie – is een voorwaarde om klimaatneutraal te worden.’

Waarom ziet zij juist een rol voor economen bij het vraagstuk van de energietransitie? ‘Ik weet dat we de energietransitie niet aan de markt kunnen overlaten – zo zijn we namelijk in de huidige klimaatcrisis beland. Producenten en afnemers moeten geprikkeld worden door overheidsbeleid om goede keuzes te maken. Als beleidseconoom is dat waar ik verstand van heb: wat werkt wel en wat werkt niet? Met die achtergrondkennis doen mijn collega’s en ik met de Denktank onderzoek om bij te dragen aan de energietransitie.’

Ambitieus en internationaal beleid nodig

In Europa ziet zij dat er goede resultaten zijn geboekt met het beprijzingssysteem, waardoor er prikkels zijn voor duurzame energieproductie – zo is elektriciteit op basis van kolen in Europa duurder dan op basis van schone energie. ‘En Europa exporteert deze visie internationaal door het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Met deze Europese verordening wordt de CO2-uitstoot die is vrijgekomen bij de productie van bepaalde goederen buiten de EU, aan de grens gecompenseerd met een heffing. Zo worden vervuilende producten duurder.’

‘Door dit soort maatregelen, zien we een structurele afname van emissies in Europa, deels gedreven door de energietransitie. Maar wereldwijd groeit de energievraag. Ons dilemma is dat we een globale economie hebben maar geen globale overheid. We zijn dus afhankelijk van vrijwillige afspraken tussen landen en gebieden en van de bereidheid van wereldleiders ook buiten Europa. Vanuit de denktank houden we continu het pleidooi voor een ambitieus en internationaal beleid.’

Alumni en de energietransitie

Welke rol ziet Gülbahar voor PwC-alumni, voor zichzelf en voor de consumerende burgers in het algemeen om bij te dragen aan de energietransitie? ‘Ik zet zelf de kleine stappen die iedereen kan zetten, zoals de thermostaat een graadje lager – energie die niet gebruikt wordt, hoef je ook niet op te wekken. En ons stemgedrag is belangrijk omdat je er het overheidsbeleid mee beïnvloed, dus ik verdiep me in wat partijen zeggen over de transitie en het klimaat, en ik stem groen. Alle beetjes helpen, maar – ik ben niet voor niets econoom – we gaan de transitie alleen realiseren als er wereldwijd goed beleid is met prikkels die onze keuzes in lijn brengen met de maatschappelijke kosten.’

Hoe kunnen alumni bijdragen aan het werk van de Denktank Energietransitie? ‘We willen bij PwC niet vanuit onze ivoren toren bedenken waarover we publiceren. We willen aansluiten bij wat belangrijk is voor klanten en voor de maatschappij. Daar kan het alumninetwerk, met het brede scala aan organisaties waar PwC’ers zijn terechtgekomen, een belangrijke rol in spelen. We vragen alumni om contact met ons op te nemen als zij onderwerpen zien in de energietransitie waarop een visie gewenst is, dan kunnen we dat wellicht samen oppakken. In die zin zijn we minder geïnteresseerd in iedereen vertellen hoe het moet, maar ontdekken we graag wat er zoal bij onze contacten speelt.’