‘We zijn er ook om kinderen een stem te geven’

De Kindertelefoon ziet tijdens Covid-19 toename van zware problematiek

Het zelfoplossend vermogen en de weerbaarheid van kinderen vergroten, daar wil Roline de Wilde met De Kindertelefoon aan bijdragen. Dat dat in de coronaperiode bittere noodzaak is, blijkt uit de toename van zware problematiek onder kinderen die contact opnemen. Het ministerie van VWS verwerkt data van De Kindertelefoon in een dashboard tijdens de coronaperiode. Begin april lanceerde de organisatie van De Wilde ook een hulplijn voor jongvolwassenen: De Alles Oké? Supportlijn.

Roline de Wilde, directeur-bestuurder Stichting De Kindertelefoon

Liedje zingen

Met De Kindertelefoon kun je over alles praten. Dat is de boodschap waarmee al meer dan veertig jaar vrijwilligers een luisterend oor bieden aan kinderen van acht tot achttien jaar, via telefoonnummer 0800 – 0432, via chat en op een gemodereerd forum. Roline de Wilde, sinds twee jaar directeur bij De Kindertelefoon, weet dat de contacten echt over alles kunnen gaan: ‘Er bellen kinderen die een liedje willen zingen – ze denken dat ze goed kunnen zingen maar willen graag weten of dat echt zo is. We spreken kinderen die zelfmoord overwegen, en we horen alle onderwerpen ertussenin.’

Basisschoolleerlingen

De naamsbekendheid van De Kindertelefoon is niet gering: op middelbare scholen boven de negentig procent, op basisscholen tachtig procent, al vindt De Wilde dat laatste percentage toch te laag: ‘Middelbare scholieren bereiken we goed omdat we actief zijn op social media maar met basisscholieren gaat de route vaak nog via ouders en docenten. Daar willen we beter aansluiting vinden want hoe jonger kinderen leren praten over wat ze bezighoudt, hoe beter ze later hun eigen problemen kunnen oplossen.’

Geen belangenbehartiger

Het persbericht dat De Kindertelefoon in januari 2021 uitbracht, beschrijft een stijging van het aantal gesprekken over eenzaamheid, depressie en huiselijk geweld tijdens de tweede coronalockdown. Gevraagd naar de rol van de overheid en het bedrijfsleven om deze problemen tegen te gaan, bakent De Wilde de doelstelling van haar organisatie scherp af: ‘Wij zijn niet van de belangenbehartiging. We verwoorden in het persbericht wat kinderen ons vertellen, niet meer en niet minder. Het unieke van onze organisatie is dat kinderen met ons contact opnemen, zonder dat we ze actief ergens naar vragen.’

Dashboard ministerie van VWS

De Kindertelefoon is er dus in de eerste plaats om de stem van het kind te horen. In de tweede plaats wil het die stem verwoorden, bijvoorbeeld via zo’n persbericht: ‘Natuurlijk hopen we dat anderen die informatie oppakken, maar hoe ze dat doen, is verder niet aan ons.’ Het persbericht van januari leidde ertoe dat de informatie van De Kindertelefoon samen met die van andere organisaties waaronder 113 zelfmoordpreventie een plek kreeg op een dashboard van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het ministerie wil met dat dashboard inzicht houden in hoe het gaat met mensen in de coronaperiode.

Supportlijn jongvolwassenen: Alles oké?

De Wilde: ‘Wij zagen een verschuiving van de normale puberonderwerpen naar zware problematiek in met name de groep zestien- en zeventienjarigen. Mensen tot achttien jaar kunnen bij ons terecht, maar we verwachten niet dat de problemen boven de achttien minder zijn. Die signalen kwamen ook van andere partijen zoals studentenverenigingen, mbo’s en hulporganisaties.’

Om ook jongvolwassenen een stem te geven, heeft De Kindertelefoon met steun van VWS een supportlijn opgezet voor achttien tot 24-jarigen. ‘Sinds zeven april kan deze groep terecht op www.allesoke.nl (chat) en op 0800-0450 (telefoon) bij Alles oké? We luisteren, kijken of we kunnen helpen en als iemand dat wil, verwijzen we door naar gespecialiseerde hulporganisaties. Alles Oké? wordt als noodvoorziening gefinancierd door VWS voor een jaar, maar als de doelgroep ons in die periode goed weet te bereiken en de vraag houdt aan, gaan we zeker in gesprek met het ministerie over voortzetting.’

Unieke dataset

Om de signaleringsfunctie vorm te geven, doet De Kindertelefoon deelonderzoeken over bijvoorbeeld (digitaal) pesten, kindermishandeling, liefde en seksualiteit. PwC hielp de organisatie in een corporate responsibility-project met data-analyse, om meer met de gegevens te kunnen doen.

De Wilde: ‘Wij hebben een unieke dataset van gegevens die kinderen zelf met ons delen, daar distilleren we opvallende zaken uit. Maar alweer, het opbouwen van die dataset is slechts een gevolg van onze contacten. De registratie mag nooit ten koste gaan van het gesprek. Wij werken volledig anoniem en lopen bijvoorbeeld geen lijstjes af met de bellers. Wat we wel doen? We registreren een gespreksonderwerp en we maken een inschatting van geslacht en leeftijd. Verder doen we een kwalitatieve analyse van de geanonimiseerde informatie uit de chatgesprekken en het forum.’

Duurzame verandering

De Wilde doet desgevraagd een oproep aan alle lezers: ‘Vraag eens wat vaker aan een kind in jouw omgeving hoe het gaat vandaag. Zeker in deze moeilijke periode is dat heel belangrijk. Vervolgens, en dat is het lastigste, stil zijn, heel goed luisteren en doorvragen zonder oordeel.’

Het oplossingsgerichte gesprek – wat is de eerste stap die je kunt zetten om je beter te voelen? – komt pas daarna: ‘Eerst moet het kind de erkenning voelen dat het gehoord wordt, dat het niet alleen staat, dat gevoelens van angst en schaamte er mogen zijn.’ Is deze techniek niet evengoed zinvol in een gesprek tussen volwassenen? De Wilde glimlacht: ‘Jazeker, maar dan komen we buiten de expertise van De Kindertelefoon. Laten we eens beginnen om op deze manier aandacht voor kinderen te hebben. Dan zal de samenleving duurzaam ten goede veranderen.’