De case voor sustainable finance
Een economie die steeds meer ingericht wordt op basis van duurzaamheidscriteria kan niet zonder een financiële sector met instellingen waarin diezelfde criteria integraal onderdeel vormen van strategie en operatie. Slechts voldoen aan wat wettelijk vereist is ten aanzien van sustainable finance is op langere termijn geen houdbare strategie voor financiële instellingen. Klanten, investeerders, toezichthouders, politiek én samenleving verwachten en eisen meer als het gaat om duurzaamheid. Banken, verzekeraars, pensioenfondsen en vermogensbeheerders zullen ESG-aspecten moeten verankeren in hun producten, diensten, processen, systemen, strategie en cultuur. Alleen zo blijven ze verzekerd van een licence to operate, houden ze een levensvatbaar verdienmodel en kunnen ze bijdragen aan een verder herstel van het vertrouwen in de financiële sector.
Financiële sector sleutelrol bij systeemveranderingen
Het EU Action Plan: Financing Sustainable Growth kent banken, verzekeraars, pensioenfondsen en vermogensbeheerders een essentiële rol toe in de vereiste herallocatie van kapitaal. Hoewel de meeste aandacht tot nu toe uitgaat naar de klimaat- en energiedoelstellingen omvat het actieplan nadrukkelijk veel meer. Ook maatschappelijke aspecten (arbeidsomstandigheden, privacy en dataveiligheid) en bestuurlijke aspecten (gedrag ten aanzien van mededinging, belastingen en beloningen) van bedrijven moeten worden meegenomen in de investeringsbeslissingen van financiële instellingen.
Vier leiderschapsniveaus in sustainable finance
Financiële instellingen zijn zich steeds meer bewust van de rol die zij hebben in de transitie naar een klimaatneutrale, groene, circulaire, inclusieve én concurrerende economie. Het besef groeit dat duurzaamheid ook in strikt bedrijfseconomische zin lonend kan zijn. De nieuwe maatregelen, de reikwijdte, de impact en het dwingende karakter ervan, en de snelheid waarmee ze ingevoerd worden, maken duurzaamheid tot een strategische prioriteit. Financiële instellingen ontkomen niet aan de vraag hoe invulling te geven aan sustainable finance. Een eerste aandachtspunt is de manier waarop zij zich willen en kunnen onderscheiden van hun peers. Is voldoen aan wet- en regelgeving goed genoeg als het om duurzaamheid gaat, of is het ultieme doel dat investeringskeuzes aantoonbaar leiden tot positieve veranderingen in de maatschappij? Wij onderscheiden vier leiderschapsniveaus die financiële instellingen kunnen innemen: compliance, active management, active engagement en frontrunner.
Leiderschapsniveaus
- Compliance
- Active management
- Active engagement
- Frontrunner
Compliance
Financiële instellingen moeten voldoen aan geldende wet- en regelgeving. Compliance is echter geen statisch en scherp afgebakend begrip. Het EU Action Plan stoelt in belangrijke mate op het taxonomie-voorstel, een classificatie van duurzame activiteiten. Taxonomie gaat uit van juistheid: een instelling kan bij wijze van spreken flink investeren in bruinkool en toch compliant zijn, tenminste zolang de instelling niet claimt dat dit een duurzame investering is. Maar klanten, investeerders en andere stakeholders verwachten meer. Ook kennen standard setters een steeds groter belang toe aan ESG-criteria in bijvoorbeeld stresstesten, met vragen als 'Is het bedrijfsmodel levensvatbaar als er in de toekomst een verbod op bruinkool of CO2-beprijzing komt?’ en ‘Is het sturen op louter compliance een nauwelijks houdbare strategie?’. Bij financiële instellingen die alleen op compliance sturen, erodeert het verdienmodel en de licence to operate langzaam maar zeker.
Active management
Compliance is noodzakelijk, maar niet voldoende. Een ambitieuzere strategie op het gebied van sustainable finance vereist het actief managen van ESG-elementen en de integratie ervan in de interne organisatie en in de kernprocessen. Deze aanpak heeft aandacht voor de extra commitments die financiële instellingen aan zijn gegaan, zoals het onderschrijven van de UN Principles for Responsible Investment. Hoewel dergelijke commitments vrijwillig zijn - en dus geen wettelijke verplichting - worden ze steeds meer gezien als soft law. Met andere woorden: toezichthouders, kredietbeoordelingsbureaus en klanten verwachten steeds meer dat financiële instellingen zich er wel aan houden.
Active engagement
Active engagement komt binnen bereik als een financiële instelling ESG intern voldoende heeft geïntegreerd om de focus naar buiten te verleggen. Instellingen nemen in hun sustainability-beleid de belangen van externe stakeholders breder mee. In hun externe rapportages leggen ze verantwoording af over dat beleid, bijvoorbeeld door daarbij de richtlijnen van de Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) te volgen. Omgekeerd worden klanten en bedrijven waarin geïnvesteerd wordt actief aangesproken op hun ESG-beleid, en maken financiële instellingen gebruik van hun stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen om dat beleid te beïnvloeden.
Frontrunner
Koplopers op het gebied van sustainable finance zijn er helemaal op ingericht om via hun investeringsbeleid een positieve ESG-impact te maken. Doing well by doing good is het devies. Ze profileren zich en worden herkend als leiders op dit gebied. Frontrunners zetten de gouden standaard in sustainable finance. Ze gebruiken de meest geavanceerde tools en metrics, zien als eerste nieuwe kansen en mogelijkheden, brengen de risico's daarvan in kaart en nemen investeringsbeslissingen, in de overtuiging dat die op langere termijn tot een betere samenleving leiden en mede daarom ook rendabel zal zijn.
Koplopers in sustainable finance onderscheiden zich op drie domeinen
Sustainable finance biedt financiële instellingen kansen om zichzelf te onderscheiden als het gaat om producten en diensten, risicomanagement en rapportages en toelichtingen.
- Producten en diensten
Compliance heeft in eerste instantie alleen betrekking op de investeringskant, om kapitaalstromen te heroriënteren in de richting van duurzame investeringen, en daarmee duurzame en inclusieve groei. Koplopers nemen ESG-criteria niet alleen mee in hun investeringsbeslissingen, maar passen deze ook alvast toe op leningen en diensten, waarvoor pas over enkele jaren regulering verwacht wordt. - Risicomanagement
Het doel van de regulering is financiële risico's die het gevolg zijn van klimaatverandering, uitputting van hulpbronnen en aantasting van het milieu en sociale kwesties inzichtelijk en beheersbaar te maken. Koplopers trekken lering uit de coronacrisis en hebben inzicht in hoeverre hun klanten, leveranciers en de waardeketens waarin zij functioneren volledig ESG-proof zijn. Ook kijken ze in hun risicomanagement niet alleen naar de risico's, maar wegen ze ook de (positieve) impact van de investeringen mee en monitoren en rapporteren ze daar actief over, zowel intern als extern. - Rapportages en toelichtingen
Regulering heeft als doel transparantie en langetermijndenken bij financiële en economische activiteiten te stimuleren. Een instelling die alleen compliant is, zal daarbij minimaal rapporteren over duurzaamheid, terwijl een koploper ook inzicht zal geven in haar voortgang op het gebied van de commitments en de impact van haar investeringen.
Van compliance naar frontrunner
De mate waarin financiële instellingen zich weten te onderscheiden tussen compliance en frontrunner is niet eenvoudig. Sustainable finance raakt aan vrijwel alle onderdelen van financiële instellingen, en een ontwikkeling tot koploper zal daarom op verschillende onderdelen moeten worden doorlopen en tot in alle haarvaten van de instellingen zijn geborgd. Om 'alleen maar' compliant te zijn, is al een flinke inspanning nodig. Het actief managen en de integratie van ESG-elementen in het hele doen en laten van de instelling is om een aantal redenen van een heel andere orde:
- ESG is in technische zin zeer complex, zowel inhoudelijk als vanuit het oogpunt van beschikbare data. Waar deze inhoudelijke criteria voorheen tot het domein van een kleine groep specialisten behoorden, zullen ze nu breed in de organisatie betekenis moeten krijgen.
- De juridische kant van ESG is complex, onder meer door een gebrek aan standaardisatie en het feit dat over verschillende maatregelen nog consultaties lopen. Dat maakt het uitrollen van ESG in de organisatie tot een forse uitdaging.
- Aan de operationele kant geldt dat geen van de kernprocessen van een financiële instelling waarschijnlijk ooit is ingericht met ESG-elementen in het achterhoofd. Een gevolg daarvan is dat dataverzameling en -beheer, metrics, procesbeschrijvingen, governance etcetera nog niet ESG-proof zijn. Een herontwerp van deze kernprocessen is nodig om deze aspecten op orde te krijgen.
Financiële instellingen die erin slagen een begin te maken met het integreren van ESG-elementen in hun kernprocessen onderscheiden zich snel van hun concurrenten. Financiële instellingen die ESG integreren in hun hele doen en laten, weten zich verzekerd van een licence to operate en het vertrouwen van klanten, investeerders en een samenleving die op dat vlak meer en meer verwacht.
Meer weten over welke aanpak het beste bij uw organisatie past? En wat de snelste route is om de gewenste sustainable finance-ambitie waar te maken? Neem contact met ons op. Wij gaan graag met u het gesprek aan.
Nieuwsbrief
Meld je aan voor de PwC Update
Gerelateerde content
Volg ons
Contact
