Financiële instellingen ontkomen niet aan biodiversiteit

De financiële sector is als facilitator van de wereldeconomie sterk verbonden met de uitdagingen rond het verlies van biodiversiteit. Waarom zijn natuur en biodiversiteit zo relevant voor deze sector? PwC-experts Thijs IJsbrandij en Taylor Caroll schetsen de stappen die elke financiële instelling nu zou moeten nemen. 

Natuur en het belang ervan

De Nederlandsche Bank en de Europese Centrale Bank hebben recent rapporten uitgebracht waarin het belang van biodiversiteit voor de economische stabiliteit wordt onderstreept. Zowel DNB als de ECB verplichten banken nu een breder scala aan milieurisico's te beoordelen, te beheren en openbaar te maken, samen met klimaatgerelateerde risico's. 

Die verplichting komt voort uit het vitale belang van de natuur voor de samenleving. De natuur voorziet ons van de lucht die we inademen, het water dat we drinken en de hulpbronnen die we nodig hebben om te overleven en te gedijen. Ook bedrijven zijn afhankelijk van de natuur om succesvol te zijn. Maar helaas staat die natuur onder zware druk. We veranderen land- en watersystemen, putten natuurlijke hulpbronnen uit, vervuilen het milieu en veroorzaken klimaatverandering. Deze activiteiten resulteren in een wijdverbreid verlies aan biodiversiteit, waardoor de veerkracht van natuurlijke systemen afneemt. 

In reactie hierop hebben overheden en bedrijven beleid, normen en initiatieven gelanceerd om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen en het tij te keren. Belangrijke ontwikkelingen van de afgelopen twaalf maanden zijn onder andere: 

• Goedkeuring van het Global Biodiversity Framework (GBF)
• Opname van natuur en biodiversiteit als onderwerp in EU-regelgeving, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en EU-Taxonomie. 
• Lancering van Science Based Targets for Nature (SBTn) en de Taskforce for Nature-Related Financial Disclosures (TNFD).

Risico’s voor financiële instellingen

Zeker 55 procent van de wereldeconomie is matig tot sterk afhankelijk van de natuur, dat blijkt uit onderzoek van PwC. De Nederlandsche Bank komt tot vergelijkbare conclusies en schat dat 510 miljard euro aan leningen en investeringen door Nederlandse financiële instellingen in hoge tot zeer hoge mate afhankelijk is van natuurlijke ecosystemen. Deze afhankelijkheid van de natuur kan zich vertalen in risico's voor bedrijven die deel uitmaken van de portefeuilles van de financiële sector:

• Nieuwe regelgeving om ecosystemen te beschermen en meer handhaving van bestaand beleid. Bijvoorbeeld de Natuurherstelwet of Kaderrichtlijn Water. 
• Herstructurering van subsidies (bijvoorbeeld in verband met het gebruik van fossiele brandstoffen of het gemeenschappelijk landbouwbeleid) en invoering van belastingen of handelsregelingen om milieueffecten aan te pakken, zoals het EU Emissions Trading System. 
• Gevolgen voor bedrijfsprestaties door verminderde beschikbaarheid en betrouwbaarheid van ecosysteemdiensten.
• Verlies van geloofwaardigheid en toenemend activisme met reputatieschade tot gevolg.

Natuurpositieve economie: van risico’s naar kansen

Hoewel financiële instellingen onder druk staan om dergelijke natuurgerelateerde risico's in kaart te brengen en te beheersen, zijn er ook kansen om een rol te spelen in de overgang naar een natuurpositieve economie. Vergelijkbaar met de energietransitie leidt ook deze transitie tot tal van innovaties die de natuur kunnen beschermen en verbeteren.

 Voor financiële instellingen kunnen de ontwikkelingen rond natuur worden omgezet in kansen als zij:

• transitiefinanciering bieden aan bestaande klanten door biodiversiteit te integreren in producten en diensten;
• optreden als adviseur voor klanten en hen helpen bij het ontdekken en benutten van verbanden tussen biodiversiteit en andere belangrijke ESG-onderwerpen, zoals het klimaat; 
• hun marktpositionering laten aansluiten bij sectoren die een rol kunnen spelen bij het herstel van biodiversiteit of de ontwikkeling van nieuwe bedrijfsmodellen met een lagere natuurimpact;
• de intrinsieke motivatie van hun personeel benutten en collega's inzetten om een bijdrage te leveren aan duurzame ontwikkeling.

Het creëren van focus en doelgerichtheid

Om effectief om te gaan met risico's en kansen is het cruciaal te begrijpen welke transitie klanten moeten doorlopen. De impacts op en afhankelijkheden van de natuur variëren sterk per sector, dus inzicht in de specifieke dynamiek van een sector is essentieel. Om het werk behapbaar te houden, is het aanbrengen van focus een belangrijke eerste stap. Daarvoor is het zinvol om op hoog niveau te kijken naar de gehele portefeuille en na te gaan in welke sectoren de grootste risico's of kansen aanwezig zijn. 

Ter ondersteuning van die analyse is het nuttig om te kijken naar typische impacts en afhankelijkheden per sector en deze te vergelijken met bredere ontwikkelingen in de markten op het gebied van regelgeving. Zo kan er bijvoorbeeld een hoger risico bestaan in sectoren die onder druk staan door nieuwe wetgeving om hun negatieve milieu-impact te verminderen. Er zijn tal van datasets en tools beschikbaar om analyses op sectorniveau te ondersteunen. Voorbeelden hiervan zijn ENCORE, de WWF Risk Filter en Trase. 

Het is voor financiële instellingen van belang om gelijktijdig te werken aan een missie en visie rond natuur, zodat deze kunnen dienen als een referentiepunt. De uitkomsten de analyse kunnen dan ten opzichte van de missie en visie worden afgezet. Welke impactniveaus worden als (te) hoog gezien? Welke eigenschappen moeten risico's hebben voordat er interventie nodig is? Welke aspecten spelen een rol bij het prioriteren van acties richting een specifieke sector in het portfolio? Het formuleren van een overkoepelende ambitie helpt om dergelijke vragen, ondanks alle inherente onzekerheid, te beantwoorden.

Bij het definiëren van een overkoepelende ambitie is het onlangs opgerichte Global Biodiversity Framework (GBF) een sterk referentiepunt. In tegenstelling tot de meer op rapportage gerichte raamwerken zoals CSRD en TNFD, biedt het GBF een toekomstvisie die, net als het klimaatakkoord van Parijs, kan worden vertaald naar zakelijke transitiescenario's en doelstellingen. Dit biedt relevante context waartegen een financiële instelling haar portfolio kan afzetten en kan bepalen welke rol zij wil spelen in de komende transitie. 

Wachten op betere gegevens is geen optie 

Een gebruikelijke vervolgstap is het uitvoeren van een grondige analyse van een aantal focussectoren of klanten met als doel om sectorspecifiek beleid en productaanbod te ontwikkelen. Meer gedetailleerde gegevens op klantniveau zijn in dit stadium belangrijk, maar zijn vaak niet beschikbaar of van onvoldoende kwaliteit. Hoewel de beschikbaarheid van gegevens naar verwachting zal verbeteren met de invoering van CSRD en TNFD, blijven dergelijke beperkingen de komende jaren bestaan. Ondanks deze uitdaging is wachten op betere gegevens voordat je actie onderneemt geen optie gezien de omvang en urgentie van de wereldwijde uitdagingen rond de natuur. 

De volgende stappen kunnen nu al helpen om ondanks een gebrek aan data vooruitgang te boeken:

1. Gebruik ruimtelijke datasets (gebaseerd op satellietbeelden) die in toenemende mate gekoppeld zijn aan de activiteiten van specifieke bedrijven. Zeker voor bedrijven met een aanzienlijke fysieke operatie, zoals mijnen en grootschalige productiefaciliteiten, kunnen dit soort datasets nu al veel inzicht bieden.
2. Focus in de interactie met klanten op de genomen acties, bijvoorbeeld het uitvoeren van een bedrijfsspecifieke impactanalyse of het invoeren van bepaalde managementpraktijken.
3. Verbeter de natuurexpertise van sectorspecialisten en klantadviseurs om de interactie met hun klanten op deze onderwerpen te verdiepen. Gebruik de ontstane inzichten vervolgens om de kwalitatieve analyse van risico's en kansen binnen de portefeuille aan te scherpen.

Datagerelateerde uitdagingen mogen niet leiden tot passiviteit op dit onderwerp. Door een duidelijke visie en ambitie te combineren met creativiteit rond de inzet van data kunnen financiële instellingen ook nu al zinvolle stappen zetten. 

Vijf stappen voor organisaties binnen de financiële sector om aan de slag te gaan met natuur en biodiversiteit

1. Verbeter het kennisniveau van de organisatie op het gebied van biodiversiteit.
2. Breng het onderwerp naar het senior leiderschap om een centrale visie en overkoepelende ambitie vast te stellen.
3. Ontwikkel een heatmap van de gevolgen, risico's en kansen voor sectoren in de portefeuille.
4. Voer diepgaande onderzoeken uit naar belangrijke sectoren en klanten.

5. Stel KPI's vast en ontwikkel beleid, producten en diensten om deze te ondersteunen.