Beoordelen van ESG-risico’s zet banken voor uitdagingen

Sinds het in werking treden van EBA’s richtlijnen voor de initiëring en monitoring van leningen in juni 2021 hebben banken ESG-factoren kwalitatief in hun kredietwaardigheidsbeoordelingen meegenomen. De meeste banken hebben processen voor het beoordelen van ESG-risico's ingevoerd en experimenteren met het updaten van kredietrisicoscores, maar kwantificering van het risico blijft een uitdaging. Vooral omdat relevante data schaars zijn en er nog geen marktstandaard voor de beoordeling van ESG-risico’s is.

Mogelijkheden voor het verbeteren van beoordeling ESG-risico’s in kredietwaardigheid

Het verbeteren van de beoordeling van ESG-risico’s is nodig om deze risico’s beter te kunnen beheersen en om aan de verwachtingen van de Europese Centrale Bank (ECB) voor 2023 en 2024 te voldoen. Wij zien momenteel twee belangrijke mogelijkheden voor het zetten van de volgende stap:

Het gebruik van tools verkennen

ESG-risicotools worden met de dag geavanceerder en zowel financiële instellingen als zakelijke klanten verkennen de beschikbare opties. De meeste tools zijn ontwikkeld om de impact van de E (environmental) in ESG te beoordelen en richten zich hoofdzakelijk op klimaatrisico’s. Het is indrukwekkend om te zien waartoe deze tools in staat zijn en ze kunnen een goed aanknopingspunt zijn om met klanten een open dialoog te voeren over hoe zij aankijken tegen hun risicoprofiel met betrekking tot ESG.

Zo beoordeelt de Geospatial Climate Intelligence-tool de materialiteit van gebeurtenissen als overstromingen, hittegolven en droogtes gebaseerd op locatiedata en gebruikmakend van verschillende scenario’s en tijdslijnen. De tool geeft een fysieke risicoscore van één tot tien en gebruikt georuimtelijke data van de klant. Het combineren van de fysieke risicoscore met historische gegevens over schade en verliezen zorgt voor een beoordeling en kwantificering van het kredietrisico op het niveau van een individuele debiteur of een gehele portefeuille.

Andere tools beoordelen de impact van transitierisico op kredietrisico. De Climate Excellence-tool bijvoorbeeld  kwantificeert de impact op kredietwaardigheid door gebruik te maken van informatie uit de jaarrekeningen van klanten en te vertalen naar de invloed op projecties van omzet en EBITDA onder verschillende scenario’s. Vervolgens worden deze projecties in bestaande kredietmodellen ingevoerd om de kredietrisicoscore te verrijken. 

Een frisse blik op het verzamelen van ESG-data

Het verzamelen van ESG-data is een belangrijke stap in het verbeteren van de beoordeling van kredietwaardigheid en de ontwikkeling van op risico gebaseerde pricing. Data kunnen verkregen worden uit verschillende bronnen over (interne) financiële, transactie- en klantdata, maar ook uit externe data van een derde partij. De procedure voor de initiëring van leningen is een natuurlijke, maar cruciale fase voor het verzamelen van ESG-gerelateerde informatie en kan banken in staat stellen om een groot deel van de ontbrekende gegevens aan te vullen.

De beschikbaarheid van data neemt snel toe. Banken moeten daarom een solide strategie voor het verzamelen van ESG-data hebben die voldoende flexibel is om in te spelen op de ontwikkelingen in de markt. Een voorbeeld is de richtlijn met betrekking tot duurzaamheidsrapporteringen voor ondernemingen (CSRD), die vanaf 2024 van toepassing is. De CSRD vereist het verzamelen van relevante ESG-informatie die de beoordeling van kredietwaardigheid kan verbeteren.  Die data moeten gebaseerd zijn op een set uniforme standaarden en er is een beoordelingsverklaring van een accountant vereist. Om zich voor te bereiden op het verzamelen van deze data moeten banken bestaande processen tijdig aanpassen.

Enkele banken in Europa overwegen initiatieven om ESG-data gezamenlijk te verzamelen. Deze initiatieven kunnen significante kostenbesparingen opleveren en kunnen de kwaliteit van beschikbare ESG-data voor het uitvoeren van een uitgebreide kredietwaardigheidsbeoordeling verhogen. Dataprivacy is hierbij echter een belangrijk punt van aandacht.