Familiebedrijven: meeste aandacht naar ESG en digitalisering

In het afgelopen jaar liet het overgrote deel van de Nederlandse familiebedrijven omzetgroei zien. Ook de komende jaren verwachten de Nederlandse bedrijven stabiel te groeien.

‘Het versterken van digitale vaardigheden blijft, net als twee jaar terug, het belangrijkste aandachtspunt’, vertellen Philip Vossenberg, Family Business Leader PwC Nederland en Niels Govers, Single Family Office Leader PwC Nederland. ‘En ESG-beleid heeft, terecht, de aandacht van de overgrote meerderheid.’

Financiële prestaties op orde

Van de Nederlandse familiebedrijven in PwC’s Global Family Business Survey liet 84 procent het afgelopen jaar omzetgroei zien, tegenover 71 procent van de internationale groep. De groei van Nederlandse familiebedrijven gaat vaker met percentages tot tien procent, terwijl buitenlandse ondernemingen vaker dubbele groeicijfers behalen. 

Ook de verwachting voor de komende twee jaar is positief: 81 procent van de Nederlandse bedrijven verwacht groei, naast 77 procent van de familiebedrijven wereldwijd. Net als bij de terugblik, is er ook bij de vooruitblik een verschil te zien: in Nederland wordt de groeiverwachting ‘stabiel’ ingeschat, waar het buitenland meer uitgaat van ‘snelle en forse groei’.

‘Dit sluit aan bij onze ervaring’, vertelt Philip Vossenberg, die leiding geeft aan de Nederlandse PwC-praktijk voor familiebedrijven. ‘De beheerste groeicijfers en stabiele groeiverwachting passen bij de manier waarop Nederlandse familiebedrijven worden geleid – groei gaat hier niet ten koste van alles.’

Grote wendbaarheid, korte lijnen

Gevraagd naar capaciteiten waarop de bedrijven goed scoren, ontstaat het beeld dat Nederlandse familiebedrijven een sterk aanpassingsvermogen hebben. 65 procent van de Nederlandse bedrijven zegt hierop goed te scoren tegenover 55 procent internationaal. Aanverwante capaciteiten waarop de Nederlandse ondernemers het goed doen, zijn snelle besluitvorming, ophalen van klantenfeedback en transparante communicatie.

‘De sterke wendbaarheid is typisch voor het familiebedrijf, dat veelal geleid wordt door een kleine directie met (familie)leden die nauw met elkaar in contact staan', zegt Vossenberg. ‘Ook de klantfeedback en transparante communicatie is geheel volgens verwachting. Lijnen zijn kort en het contact met klanten is vaak wat informeler dan bij de grote corporates.’

Governance op orde

Een ander punt waarop Nederlandse familiebedrijven zich onderscheiden van het buitenland is het functioneren van het bestuur. In Nederland zegt 84 procent over een duidelijke governancestructuur te beschikken, in het buitenland is dat slechts 65 procent. 

Govers: ‘Dat herken ik zeker voor Nederland. Er is vaak een duidelijke taakverdeling tussen personen die een rol hebben als bestuurslid, toezichthouder en aandeelhouder. Typisch voor Nederland is ook het familiestatuut, waarin de familie gezamenlijk de strategie, de visie en de waarden van het familiebedrijf vastlegt, met procedures voor als er onenigheid is. Het expliciet maken van waarden en afspraken draagt sterk bij aan de krachtdadigheid van bestuur.’

Dat volgens 81 procent van de Nederlandse deelnemers de familie het eens is over de ondernemingsstrategie, tegenover 59 procent internationaal, past ook in dit beeld. ‘Dit zijn geruststellende cijfers, zeker gezien de grootschalige wisseling van generaties die in familiebedrijven aan het roer staan.’

Duurzaamheidsbeleid heeft de aandacht

Uit het onderzoek blijkt verder dat de ESG-thema’s (environmental, social en governance) steeds meer aandacht krijgt binnen familiebedrijven. Een kwart van de Nederlandse familiebedrijven heeft een vastgesteld en gecommuniceerd duurzaamheidsbeleid, terwijl dit internationaal maar om vijftien procent gaat.

Verder zegt in Nederland 41 procent met ESG-beleid bezig te zijn en ruim een kwart noemt het een aandachtsgebied voor de toekomst. Opgeteld stelt ruim negentig procent nu of binnen afzienbare tijd met ESG bezig te zijn.

CSRD dwingt bedrijven niet-financiële informatie te publiceren

Met de invoering van Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) zullen ook veel familiebedrijven jaarlijks hun niet-financiële informatie moeten publiceren. Het verzamelen van de niet-financiële informatie is voor veel bedrijven, waaronder ook familiebedrijven, nog een grote uitdaging. Meer dan de helft van de deelnemende Nederlandse organisaties heeft iemand aangewezen die, vaak op bestuursniveau, verantwoordelijk is voor ESG.

‘ESG is ook een kans voor veel organisaties’, zegt Vossenberg. ‘Het gaat veel verder dan alleen de aankomende rapportageverplichtingen. Het verzamelen van niet-financiële data geeft ook de mogelijkheid om over de brede impact van de onderneming te vertellen richting relevante stakeholders; zo wordt er ook vaker naar gevraagd door personeel, klanten en toeleveranciers.’

Daarnaast heeft een goed duurzaamheidsbeleid ook invloed op de rentekosten van kapitaalverschaffers. ‘We zien ook een sterk toegenomen vraag bij onze klanten naar ondersteuning door PwC op het gebied van ESG. En dan niet alleen gericht op de rapportageverplichting, maar juist ook op het bepalen van de duurzaamheidsstrategie en het bepalen van de relevante KPI’s.’

Digitale vaardigheden zijn topprioriteit

Slechts 46 procent van de Nederlandse familiebedrijven geeft aan dat zij sterke digitale vaardigheden hebben, in lijn met 42 procent wereldwijd. Verbetering van die digitale capaciteiten heeft dan ook veruit de hoogste prioriteit voor de komende jaren, voor 62 procent van de Nederlandse bedrijven. Internationaal geven familiebedrijven meer prioriteit aan het bereiken van nieuwe klanten en markten.

Vossenberg: ‘Digitalisering kan de sleutel zijn tot een efficiëntere bedrijfsvoering, waarmee bedrijven concurrerend kunnen blijven. Het is in die zin verstandig om daarop te blijven ontwikkelen. Twee jaar terug had digitale capaciteit ook de hoogste prioriteit. Het is goed mogelijk dat de schaarste op de arbeidsmarkt van mensen met digitale competenties de familiebedrijven nog steeds parten speelt.Daarom zien we ook een sterke focus bij bedrijven om hun bestaande medewerkers om en bij te scholen op het gebied van digitalisering.’