Wegwijzer box 3

Om u wegwijs te maken in de wirwar van rechterlijke uitspraken, voorstellen en toezeggingen van het kabinet en nog openstaande vragen, hebben wij alle relevante informatie overzichtelijk voor u op een rij gezet. Deze pagina zullen wij steeds bijwerken naar aanleiding van nieuwe informatie.

Historie inkomstenbelasting

In 2001 moest de Inkomstenbelasting 1964 na zo’n 35 jaar het veld ruimen voor het boxenstelsel van de Wet inkomstenbelasting 2001: box 1 voor het inkomen uit werk en woning, box 2 voor het inkomen uit aanmerkelijk belang en box 3 voor het inkomen uit sparen en beleggen.

Ruim twintig jaar later blijkt box 3 op zijn grondvesten te zijn geschud door alle maatschappelijke kritiek op de onrealistische forfaitaire rendementen op met name spaargelden in deze box en de maatschappelijke roep om heffing op grond van werkelijk rendement.

Kerstarrest

De genadeslag kwam vanuit de Hoge Raad in 2021 met het Kerstarrest. Ons hoogste rechtscollege oordeelde dat box 3 vanaf 2017 niet langer houdbaar was omdat het de grondrechten van belastingplichtigen schond. Deze uitspraak van de Hoge Raad heeft heel wat stof doen opwaaien, maar ook veel vragen opgeworpen.

Het kabinet, dat eerder de maatschappelijke roep om over te gaan naar een heffing gebaseerd op werkelijk rendement nog kon pareren met IT-technische argumenten, moest aan de slag om met concrete voorstellen te komen voor een dergelijke heffing. Bovendien moest het kabinet rechtsherstel bieden aan de gedupeerde belastingplichtigen.

Rechtsherstel en overbruggingsregime

Op 20 december 2022 zijn twee wetsvoorstellen aangenomen over de box 3-heffing. Een daarvan betreft het wettelijk vastleggen van het rechtsherstel naar aanleiding van rechtspraak van de Hoge Raad. De tweede wet regelt het overbruggingsregime voor de jaren 2023 tot en met 2026.

Heffing van werkelijk rendement

Het demissionair kabinet heeft op 8 september 2023 het wetsvoorstel ‘Wet werkelijk rendement box 3’ voor consultatie gepubliceerd. Dit ontwerp van het nieuwe box 3-systeem gaat als hoofdregel uit van het belasten van werkelijke rendementen volgens een vermogensaanwassysteem. Het voorgestelde stelsel zou per 1 januari 2027 in werking moeten treden. Het is echter aan een volgend kabinet het definitieve wetsvoorstel voor een nieuw box 3-stelsel gebaseerd op werkelijk rendement in te dienen.