Wegwijzer box 3

Historie inkomstenbelasting

In 2001 moest de Inkomstenbelasting 1964 na zo’n 35 jaar het veld ruimen voor het boxenstelsel van de Wet inkomstenbelasting 2001: box 1 voor het inkomen uit werk en woning, box 2 voor het inkomen uit aanmerkelijk belang en box 3 voor het inkomen uit sparen en beleggen. 

Nu, ruim twintig jaar later, blijkt box 3 op zijn grondvesten te zijn geschud door alle maatschappelijke kritiek op de inmiddels onrealistische forfaitaire rendementen op met name spaargelden in deze box en de maatschappelijke roep om heffing op grond van werkelijk rendement.

Wetswijziging box 3

Op 20 december 2022 zijn twee wetsvoorstellen aangenomen over de box 3-heffing. Een daarvan betreft het wettelijk vastleggen van het rechtsherstel naar aanleiding van rechtspraak van de Hoge Raad. Het tweede wetsvoorstel regelt de overbruggende wetgeving voor de jaren 2023 tot en met 2026. Vanaf 2027 wil het kabinet voor box 3 een stelsel op basis van werkelijk rendement invoeren.

Kerstarrest

De genadeslag kwam vanuit de Hoge Raad op kerstavond 2021, met wat inmiddels het Kerstarrest is gaan heten. Ons hoogste rechtscollege oordeelde dat box 3 in zijn huidige vorm, ondanks de aanpassingen in 2017, niet langer houdbaar is omdat die de grondrechten van belastingplichtigen schendt. Deze uitspraak van de Hoge Raad heeft heel wat stof doen opwaaien, maar ook veel vragen opgeworpen. 

Het kabinet, dat eerder de maatschappelijke roep om over te gaan naar een heffing gebaseerd op werkelijk rendement nog kon pareren met it-technische argumenten, moest nu aan de slag om met concrete voorstellen te komen komen voor een dergelijke heffing. Bovendien moest het kabinet rechtsherstel bieden aan de gedupeerde belastingplichtigen. Rechtsherstel dat weer gefinancierd moet worden uit andere belastingbronnen, waarbij het politiek gebruikelijk is om dergelijke financiering in hetzelfde domein te zoeken, in dit geval dat van vermogen.