Inkoopfaciliteit dividendbelasting afgeschaft

In dit artikel gaan we in op de werking en de achtergrond van de inkoopfaciliteit en wat de gevolgen zijn indien de afschaffing - zoals nu de stand van zaken is - doorgaat.

Wat betekent dit voor uw onderneming?

De beperking betreft de inkoopfaciliteit voor beursgenoteerde vennootschappen. Deze beperking zal ingaan per 1 januari 2025. Dit betekent niet dat iedere inkoop van eigen aandelen voortaan belast zal worden met dividendbelasting. Inkoop van eigen aandelen ter tijdelijke belegging blijft ook na de inwerkingtreding van deze wetswijziging mogelijk zonder heffing van dividendbelasting. De wetswijziging gaat om de inkoop van eigen aandelen ter amortisatie door specifiek ondernemende beursvennootschappen (zie hierna voor meer uitleg over het onderscheid tijdelijke belegging en amortisatie). Voor deze vennootschappen vervalt de zogenaamde inkoopfaciliteit.

Achtergrond

De rechtsfiguur van inkoop van eigen aandelen kent een lange geschiedenis in Nederland, ook voor wat betreft de fiscale behandeling ervan voor de dividendbelasting en de voorloper van de huidige inkomstenbelasting. Lange tijd was onduidelijk of een inkoop van eigen aandelen door een vennootschap tot een belaste opbrengst leidde bij de aandeelhouder. Een dergelijke inkoop wordt gelijkgesteld met de koop/verkoop van aandelen aan een willekeurige derde, alleen is in deze situaties de koper toevallig de vennootschap zelf. Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen inkoop van eigen aandelen door de vennootschap ter tijdelijke belegging enerzijds, en inkoop van eigen aandelen ter amortisatie anderzijds.

Waarom een faciliteit voor ondernemende beursvennootschappen?

Zoals hierboven beschreven, leidt een inkoop van eigen aandelen ter amortisatie in beginsel tot een met dividendbelasting belaste opbrengst. Dat roept natuurlijk de vraag op waarom een faciliteit nodig zou zijn, als het eigenlijk juist de bedoeling is om ter zake van een dergelijke inkoop dividendbelasting te heffen.

De achtergrond hiervan is praktisch van aard. Bij reguliere dividenden houdt de uitdelende vennootschap dividendbelasting in op het dividend. Eerst wordt dus het bruto dividend vastgesteld. Vervolgens wordt berekend hoeveel dividendbelasting moet worden ingehouden. De aandeelhouder krijgt vervolgens het netto dividend en de Belastingdienst de ingehouden dividendbelasting. Het is aldus nadrukkelijk de bedoeling dat de dividendbelasting niet ten laste komt van de vennootschap, maar van de aandeelhouder die het dividend ontvangt. Op de dividendnota die de aandeelhouder ter zake van de dividenduitkering krijgt uitgereikt (vaak via een bank), staat vermeld wat het bruto dividend was en hoeveel dividendbelasting erop is ingehouden. Afhankelijk van de situatie van de aandeelhouder kan deze de dividendbelasting als voorheffing in aanmerking nemen als hij aangifte inkomstenbelasting (of vennootschapsbelasting) doet, of deze verrekenen met de elders te betalen inkomsten- of winstbelasting (als hij een buitenlandse aandeelhouder is).

Dit is niet anders wanneer de uitdeling plaatsvindt als gevolg van een inkoop van eigen aandelen. Maar bij beursvennootschappen die eigen aandelen inkopen doet zich het volgende praktische probleem voor. De beursvennootschap die eigen aandelen inkoopt op de beurs weet niet van wie zij de aandelen inkoopt. En omgekeerd weet de aandeelhouder die via de beurs zijn aandelen verkoopt niet dat hij deze verkoopt aan de beursvennootschap zelf. Het gevolg is dat het praktisch gezien onmogelijk is om de inhouding van de dividendbelasting ten laste van de betreffende aandeelhouder op correcte wijze te verwerken.

Zonder faciliteit moet de vennootschap op basis van artikel 3, lid 1, onderdeel a Wet op de dividendbelasting 1965 dividendbelasting berekenen en afdragen aan de Belastingdienst. Omdat deze dividendbelasting niet ten laste kan worden gebracht van de aandeelhouder van wie de aandelen worden ingekocht en ook niet bij hem in rekening kunnen worden gebracht, constateert men voor deze niet-verhaalbare dividendbelasting opnieuw een uitdeling ten gunste van de aandeelhouders, waardoor ook deze niet verhaalde dividendbelasting opnieuw een belastbare opbrengst is, enzovoort. Gevolg hiervan is dat de dividendbelasting die wordt geheven ter zake van de inkoop van eigen aandelen door een beursvennootschap binnen het systeem van de wet ook nog eens gebruteerd moet worden.

Gevolgen voor u als beursgenoteerd bedrijf

Wanneer u besluit over te gaan tot een inkoop van eigen aandelen met het voornemen om op deze manier de omvang van het geplaatste en gestorte kapitaal duurzaam terug te brengen, dan zult u dividendbelasting moeten berekenen en afdragen over het verschil tussen de prijs voor de aandelen en het gemiddeld op die aandelen gestorte kapitaal. Tot 1 januari 2025 kunt u echter nog gebruikmaken van de inkoopfaciliteit.

Brutering

Zoals hierboven beschreven bij het waarom van de inkoopfaciliteit, ontstaat er vervolgens de praktische moeilijkheid dat de berekende dividendbelasting niet kan worden verhaald op de aandeelhouders. Deze dividendbelasting komt dan voor rekening van de vennootschap. Omdat de dividendbelasting op die manier opnieuw een voordeel voor de aandeelhouders betreft (alleen we weten niet voor welke aandeelhouders), geldt dit opnieuw als een uitdeling, zodat over de dividendbelasting die voor rekening van de vennootschap blijft, opnieuw dividendbelasting moet worden berekend etc. (brutering). Er is geen maatregel in de wet opgenomen waaruit zou moeten blijken dat deze brutering achterwege mag blijven.