Standpunt Belastingdienst genietingsmoment bij uitruilen

15/08/25

De Belastingdienst heeft twee interessante kennisgroepstandpunten gepubliceerd over het genietingsmoment bij uitruilen van arbeidsvoorwaarden. Volgens de Belastingdienst is sprake is van een (fictief) genietingsmoment wanneer een werknemer afziet van een gedeelte van het loon (de bron) voor een toekomstig doel. Wat betekent dit voor cafetariaregelingen en flexibele arbeidsvoorwaarden?

De twee kennisgroepstandpunten gaan over het uitruilen van regulier loon voor deelname aan een bonusplan of virtueel aandelenplan die pas in een volgend kalenderjaar tot een uitbetaling zullen leiden. De centrale vraag is of al sprake is van genoten loon op het moment dat de werknemer afziet van het reguliere loon.

Genietingsmoment

Voor de loonheffingen is het belangrijk om te bepalen wanneer een werknemer loon naar fiscale maatstaven geniet, omdat dat het tijdstip is waarop loon ook belast is. Meestal is dit het moment van uitbetaling van het loon.

De wetgever heeft op die hoofdregel een uitzondering geformuleerd voor wanneer loon op een ‘ongebruikelijk tijdstip' wordt genoten. Hiermee wordt een fictief genietingsmoment gecreëerd op het moment van het veranderen van de afspraken en wordt niet meer aangesloten bij de latere feitelijke uitbetaling. Deze uitzondering is er om te voorkomen dat de uitbetaling van loon naar de toekomst wordt geschoven voor fiscale optimalisatie.

Kennisgroepstandpunten

Volgens de kennisgroepstandpunten is bij het uitruilen van regulier loon voor een onzekere toekomstige bonus, sprake van zo'n ongebruikelijk tijdstip. Dus ondanks dat de bonus nog onzeker is, stelt de Belastingdienst dat het regulier loon waar de werknemer van afziet, al direct wordt genoten en daarmee dus belast is.

De Belastingdienst wil uitstel van belastingheffing over de kalenderjaargrens heen, zoals bij deze voorbeelden van uitruil gebeurt, voorkomen. Als aanvullend argument stelt de Belastingdienst dat het ongebruikelijk is om regulier salaris uit te stellen voor een toekomstige onzekere uitkering. Dit gebruikelijkheidsoordeel ligt de Belastingdienst verder niet toe.

Met dit standpunt van de Belastingdienst bestaat het risico op een fictief genietingsmoment voor iedere afspraak waarbij een voordeel wellicht pas in een later jaar wordt genoten. Het standpunt geeft in feite onzekerheid voor iedere uitruilregeling waarbij de uitruil meerdere jaren bestrijkt.

Gevolgen voor de loonheffingen

Volgens de Belastingdienst zijn er al loonheffingen verschuldigd op het moment dat loon wordt uitgeruild.

Bovendien zijn loonheffingen verschuldigd op het moment dat het vervangende loonelement (zoals een bonus) daadwerkelijk wordt betaald en genoten. Wel mag het loon dat eerder al belast is, in mindering worden gebracht op het later daadwerkelijk genoten loon.

Wat betekent dit voor uw organisatie?

Wij zijn kritisch over deze standpunten. De Belastingdienst creëert een praktisch probleem, omdat de werkgever loonheffingen moet inhouden en afdragen op het moment dat een werknemer afziet van loon, terwijl er geen daadwerkelijk loon wordt uitbetaald. Dit kan leiden tot uitvoeringsproblemen voor werkgevers én werknemers.

Daarnaast stelt de Belastingdienst dat de uitruil op zichzelf gebruikelijk moet zijn. Deze toets lijkt volledig nieuw te zijn: zo is het bijvoorbeeld onduidelijk of hierbij wordt aangesloten bij het gebruikelijkheidscriterium van de werkkostenregeling.

Ook bij de verdere uitwerking zetten wij vraagtekens. De Belastingdienst creëert twee heffingsmomenten gevolgd door een saldering, wat een juist verwerking in de salarisadministratie bemoeilijkt.

Veel werkgevers hebben jaren geleden uitruilregelingen doorgevoerd die vervolgens op een aantal momenten verder zijn uitgebreid. Deze kennisgroepstandpunten zijn wellicht een goede aanleiding om deze arbeidsvoorwaarde weer eens fiscaal tegen het licht te houden en zo onaangename verrassingen te voorkomen.