HvJ verduidelijkt sociale zekerheidsregels multistaat werken

05/09/25

Op 4 september 2025 heeft het Hof van Justitie (HvJ) prejudiciële vragen beantwoord over de toepasselijke socialezekerheidswetgeving voor werknemers die in meerdere EU-lidstaten werken. De antwoorden geven meer duidelijkheid over hoe te beoordelen of een werknemer een substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden in zijn woonstaat verricht. Op basis van de EU Verordening voor coördinatie van socialezekerheidsstelsels blijft iemand namelijk sociaal verzekerd in zijn woonland als hij een substantieel gedeelte (25 procent) van zijn werkzaamheden in zijn woonland verricht.

Casus

In de betreffende casus is belanghebbende inwoner van Nederland en als schipper/ werknemer in 2016 werkzaam voor een werkgever in Liechtenstein en werkzaam op een binnenvaartschip dat in Nederland was geregistreerd. Gedurende dat jaar verrichtte hij werkzaamheden in Nederland, België en Duitsland, waarbij hij ongeveer 22 procent van zijn arbeidstijd in Nederland werkte.

De Nederlandse Sociale Verzekeringsbank (SVB) stelde dat de Nederlandse sociale wetgeving van toepassing was, omdat de werknemer een substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden in Nederland verrichtte. Voor de bepaling van een substantieel gedeelte heeft de SVB niet alleen gekeken naar de procentuele fysieke werkzaamheden in Nederland, maar ook factoren zoals zijn woonplaats, de registratie van het schip en het vestigingsadres van de eigenaar meegewogen. Belanghebbende tekende bezwaar aan, omdat hij meende dat deze bijkomende omstandigheden geen rol mochten spelen bij de beoordeling.

Prejudiciële vragen

Voor de beoordeling stelt de Hoge Raad vragen over de uitleg van de sociale zekerheidsverordening aan het HvJ. Samengevat vraagt hij welke omstandigheden mogen worden meegewogen om te bepalen of iemand die minder dan 25 procent van zijn arbeidstijd in zijn woonlidstaat werkt toch een “substantieel gedeelte” van zijn werkzaamheden daar verricht. En of/welke beoordelingsvrijheid de bevoegde instanties hebben om dit vast te stellen.

Het HvJ geeft aan dat alleen de kwantitatieve criteria arbeidstijd en/of bezoldiging in de woonstaat mogen worden meegewogen voor de beoordeling of er een substantieel gedeelte van de werkzaamheden in de woonstaat is verricht. Andere factoren, zoals woonplaats van de werknemer, registratielocatie van het schip, of vestigingsplaats van de werkgever, mogen niet worden betrokken bij deze beoordeling.

De drempel van minstens 25 procent van arbeidstijd en/of bezoldiging in de woonstaat is bindend. Als dit niet wordt bereikt, kan niet worden gesteld dat een substantieel gedeelte van de werkzaamheden in die staat wordt verricht.

Voor de beoordeling of iemand 25 procent van zijn werkzaamheden in de woonstaat werkt, kijk je naar de verwachting voor de komende twaalf maanden, na start van werkzaamheden in meerdere lidstaten. Werkzaamheden uit het verleden worden niet meegenomen in deze beoordeling.

Wat betekent dit voor jouw onderneming?

De antwoorden van het HvJ geven meer duidelijkheid over de sociale zekerheidsregels bij het werken in meerdere EU-landen. Als je grensarbeiders in dienst hebt of werknemers die in meerdere landen werken, zorg dan voor duidelijke afspraken en monitoring van het aantal werkdagen/percentage van beloning van deze werknemers in het woonland.

Het is van belang om vooraf goed vast te stellen in welk land de socialezekerheidsbijdragen afgedragen moeten worden, waarbij een objectief criterium van 25 procent voor sociale zekerheid in het woonland geldt. Het land waar de werknemer sociaal verzekerd is, is niet alleen van belang voor de inhoudingsplicht en betaling van de sociale zekerheidspremies, maar ook voor de eventuele socialezekerheidsuitkeringen. Regelmatige check van werkpatronen en duidelijke afspraken zijn hiervoor essentieel.