Webinar over de toekomst van accountancy: fraude

Gespreksleiders: Jan Peter Balkenende en Wendy Groot (PwC)
Kwartiermakers Toekomst Accountancysector: Chris Fonteijn en Marlies de Vries
Young Board-deelnemers: Lisa Beekhuis (KPMG) en Nafiye Aydogdu (BDO)

Wanneer zijn de kwartiermakers tevreden?

De afgelopen jaren is er veel kritiek geweest op de accountancysector. Er is inmiddels hard gewerkt aan de opvolging van die kritiek, onder meer op de onderwerpen cultuur en opleidingen. Gaat het snel genoeg en wanneer zijn de kwartiermakers tevreden?

Fonteijn: ‘Als we onze eindaanbevelingen hebben gedaan en de sector intrinsiek gemotiveerd is om actie te ondernemen. Een sterke AFM is altijd nodig, maar we hebben het vertrouwen dat de boodschap bij de sector is aangekomen. Dat verschilt wel met toen wij drie jaar geleden binnenkwamen.’

Beekhuis vindt het belangrijk om te kijken hoe de aanbevelingen in het vak geïmplementeerd gaan worden en heeft meteen een vraag voor de Kwartiermakers: ‘Wat kunnen wij doen om die aanbevelingen uit de vijf rapportages aan te pakken en te implementeren in de praktijk?’ Aydogdu valt Beekhuis bij en vraagt hoe ‘smart’ die aanbevelingen zijn en of de uitwerking ervan aan de sector wordt overgelaten. ‘Als het aan de sector wordt overgelaten, dan heb je ook verschil tussen OOB- en MKB-kantoren. Hoe wordt dat in het gehele plaatje in kaart gebracht?’

Fonteijn: ‘Wij hebben de audit quality-indicatoren onderzocht, waarbij we de laatste zes maanden bezig zijn geweest met cultuur en opleiding. Het belangrijkste is je te blijven uitspreken over hoe je vindt dat iets moet gebeuren. Hoe ga je om met klanten van openbaar belang. Houd de drang om het juiste te doen vast en weet dat je er niet alleen voor de klant bent.’

Wat doen accountants aan fraude?

Over dit gevoelige onderwerp zegt De Vries: ‘Het ontdekken van fraude is onherroepelijk aan de sector verbonden. Het zit in het dna. Het beroep is namelijk ooit ontstaan omdat er sprake was van fraude in organisaties. Daarom was een extra paar ogen hard nodig.' Het opsporen van fraude is niet de primaire taak van een accountant, zegt De Vries. ‘Maar je moet er wel kritisch op zijn. Er wordt veel over het onderwerp gediscussieerd en met de ontwikkelingen daarin zijn we volop bezig. Bijvoorbeeld de vraag of een forensisch expert verplicht ingezet moet worden in de verschillende controlefases.’

Beekhuis: ‘Als we kijken naar het fraudevraagstuk dan maken we goede stappen. In de praktijk heb je nu de uitgebreide controleverklaring waarin je rapporteert over fraude en continuïteit. Ik was daar in het begin eerlijk gezegd best sceptisch over. Maar toen we dat hadden uitgezet voor een klant, dacht ik wel “dit is transparant”. Het is echt een stukje ISA 315 risk assessment.’ 

‘Chris en ik zeggen ook altijd dat je breder naar de organisatie moet kijken. Kijk met een open blik naar de hele omgeving en de ontwikkelingen die er zijn. Dat is veel belangrijker in je functie als accountant. Want als je dan risico’s moet signaleren, moet je de organisatie wel goed kunnen begrijpen’, vult De Vries aan.

Hoe kijken jullie naar de toekomst?

Beekhuis kan zich vinden in de onderwerpen die besproken zijn tijdens het webinar. ‘De maatschappij verwacht eigenlijk andere dingen dan die wij uiteindelijk doen, of denkt dat we andere dingen moeten doen.’ Beekhuis is ook benieuwd naar hoe de onderwerpen worden ontvangen binnen de kantoren, en dan vooral het onderwerp cultuur. ‘Want bij de implementatie ervan kom je waarschijnlijk weer terug bij die middenlaag. Dat wordt een uitdaging voor de hele sector. Om te kijken hoe je van de onderste laag tot en met partner het cultuurvraagstuk kunt implementeren en succesvol maken.’

Aydogdu is van mening dat de vrijheid om dingen te implementeren afhankelijk is van de functie. ‘Voor de lagen onder managerniveau lijkt het me moeilijk om die vrijheid te nemen. Wij stromen door op basis van kennis van het vak. En de vraag is in hoeverre leiderschap daar een rol in speelt.’

De Vries beaamt dat het spannend was om de voortgangsrapportage te maken.‘Daar waren we best kritisch over. We zagen nog veel accountants die nog geen ownership namen en ons vroegen wat ze moesten doen, als er maar niet te veel regels waren. Je zit zelf achter het stuur voor je eigen verandering. En verandering is blijvend, het stopt niet.’

Tot slot: wat is jullie laatste afsluitende aanbeveling aan de sector?

Fonteijn: ‘Wees trots op je beroep’, De Vries: ‘Kom van de achterbank af’, Beekhuis: ‘Sta open voor verandering’, Aydogdu: ‘We zijn er nog niet, maar we zijn goed onderweg.’

Dit is het laatste artikel in de reeks ‘Webinar over de toekomst van accountancy’.

U kunt deel 1 over cultuur en deel 2 over opleiding teruglezen op de website, of de opname van het webinar online bekijken.