HvJ EU: Exploitatie geldautomaten met btw belast

04/10/19

Het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ EU) heeft in de zaak Cardpoint (C-42/18) geoordeeld dat de btw-vrijstelling voor betalingen en overmakingen niet van toepassing is op de diensten van het Duitse Cardpoint. Cardpoint verrichtte diensten aan banken in het kader van de exploitatie van geldautomaten.

Het HvJ EU volgt hiermee zijn eerdere jurisprudentie om de btw-vrijstelling voor betaaldiensten zeer strikt uit te leggen. De uitkomst is in die zin niet verrassend. Het HvJ EU lijkt wel iets meer duidelijkheid te geven over welke uitbestede diensten wel binnen de vrijstelling passen.

Het is jammer dat het HvJ EU niet ingaat op de reikwijdte van een andere btw-vrijstelling, namelijk de vrijstelling voor handelingen inzake bankbiljetten. Het antwoord op de vraag of die vrijstelling wél zou kunnen worden toegepast, blijft ongewis.

Wat betekent dit mogelijk voor uw onderneming?

Het HvJ EU volgt de lijn uit zijn eerdere arresten (Bookit (C-607/14) en DPAS (C-5/17)), waarmee deze uitspraak geen verrassing vormt. Voor dienstverleners in de keten voorafgaand aan de betaling of overmaking door de financiële instelling is toepasbaarheid van de btw-vrijstelling voor betalingen en overmakingen - nog steeds - zeer beperkt.

Met zijn oordeel lijkt het HvJ EU aanwijzingen te geven over het type handelingen dat wél binnen de reikwijdte van de betaalvrijstelling valt. Zo lijkt uit het oordeel van het HvJ EU voort te vloeien dat een partij die wél beslissingsbevoegdheid heeft om betalingen of overmakingen goed- of af te keuren, kenmerkende en essentiële handelingen verricht. 

Ook merkt het HvJ EU op dat een dienstverrichter die zelf rechtstreeks een rekening kan debiteren en/of crediteren, of bedragen tussen de rekeningen van een en dezelfde rekeninghouder kan transfereren, in beginsel vrijgesteld handelt.

Opvallend is dat het HvJ EU net als de Advocaat-Generaal (hierna: A-G) van oordeel is dat sprake is van een betalingshandeling en daarom toetst aan de btw-vrijstelling voor ‘handelingen betreffende betalingen en overmakingen’. Omdat Cardpoint in essentie giraal geld omzet naar chartaal geld vinden wij het jammer dat het HvJ EU toetsing aan de vrijstelling voor ‘handelingen inzake bankbiljetten’ achterwege laat. Of die vrijstelling wel van toepassing had kunnen zijn, blijft daardoor nu in het midden.

Achtergrond

Cardpoint GmbH verleent diensten aan een bank in verband met de exploitatie van geldautomaten.

Cardpoint is verantwoordelijk voor het gebruiksklaar maken en houden van die automaten. Daartoe installeert zij in die automaten hardware en bepaalde software en is zij belast met het vervoer van de door de bank ter beschikking gestelde bankbiljetten en de bevoorrading van de geldautomaten.

Tot slot verstrekt Cardpoint advies over de dagelijkse exploitatie van de geldautomaten.

Bij een geldopname uit een geldautomaat - dus zodra de bankkaart in de automaat wordt ingevoerd - leest de software van Cardpoint de kaartgegevens. Cardpoint controleert deze gegevens en verzendt een elektronisch verzoek tot goedkeuring het interbancaire netwerk in. Na goedkeuring door de betrokken bank verwerkt Cardpoint verder de geldopname en zorgt zij voor de administratie (door het bijhouden - en aan de betrokken banken versturen - van datasets).

Cardpoint stelt dagelijks een niet-wijzigbare lijst op van alle transacties van de betrokken dag. Door deze boekingen kan het vorderingsrecht van de bank die de betrokken geldautomaat exploiteert jegens de bank van de rekeninghouder die het geld had opgenomen, evenals de kosten daarvan, worden vastgesteld.

Prejudiciële vraag

De verwijzende rechter stelt in zijn vraag dat het in hoofdzaak gaat om de (niet vrijgestelde) uitwisseling van informatie en het verlenen van technische en administratieve bijstand. Ingevolge het oordeel in HvJ EU Bookit zou daarmee het pleit beslecht zijn, maar de rechter acht verduidelijking door het HvJ EU toch wenselijk en stelt de volgende vraag:

'Zijn technische en administratieve handelingen in verband met de opname van contanten aan geldautomaten die een dienstverlener verricht voor een bank die geldautomaten exploiteert, vrijgestelde handelingen inzake betalingen en overmakingen, terwijl die vrijstelling niet toepasbaar was op vergelijkbare technische en administratieve handelingen van Bookit in verband met kaartbetalingen voor de verkoop van bioscoopkaartjes?'

Conclusie A-G Bot

A-G Bot kwam tot de conclusie dat Cardpoint geen handeling verricht die de kenmerkende en essentiële functie van een (btw-vrijgestelde) betaling vervult, omdat de handelingen van Cardpoint niet leiden tot wijzigingen in de juridische en financiële verhoudingen.

Beoordeling HvJ EU

Het HvJ EU oordeelt dat de handelingen van Cardpoint niet van dien aard zijn dat zij een geldoverdracht tot stand brengen. De handelingen leiden ook niet tot juridische en financiële wijzigingen die kenmerkend en essentieel zijn voor een ‘handeling betreffende betalingen’.

Hiertoe overweegt het HvJ dat Cardpoint niet zelf de betrokken bankrekeningen debiteert, maar enkel de geldbedragen die bij de door haar onderhouden geldautomaten werden opgenomen fysiek uitbetaalt. 

Cardpoint heeft zelf ook niet de beslissingsbevoegdheid om transacties goed te keuren. Cardpoint geeft enkel via een keten van tussenpersonen gegevens door aan de kaartuitgevende bank en volgt de instructies van die bank op door de gevraagde contanten te verstrekken.

Dat Cardpoint daarnaast zorgt voor het opstellen en delen van een dataset over de geldopname is onvoldoende. Al deze handelingen zijn weliswaar onontbeerlijk, maar volgens het HvJ EU niet kenmerkend en essentieel voor een van btw vrijgestelde ‘handeling betreffende betalingen’.

Contact

Simon Cornielje

Simon Cornielje

Director, PwC Netherlands

Tel: +31 (0)65 387 92 81

Joost Vermeer

Joost Vermeer

Partner, PwC Netherlands

Tel: +31 (0)61 219 58 86

Edwin van Kasteren

Edwin van Kasteren

Director, PwC Netherlands

Tel: +31 (0)61 093 42 58

Volg ons