Family Business Survey 2025

Je kunt familiebedrijven gerust de ruggengraat van de Nederlandse economie noemen, stellen Philip Vossenberg, Family Business Leader en Martin Bond, Private Business Leader bij PwC Nederland. ‘Ze vormen 61 procent van alle ondernemingen in Nederland en zijn samen goed voor één op de drie banen. En ze dragen ongeveer 30 procent bij aan het bruto binnenlands product. Ze zijn een stabiele pijler van onze economie. Zowel in tijden van voorspoed als tegenspoed blijven ze overeind.’

Die stabiliteit komt mede door hun financiële discipline. Familiebedrijven zijn vaak conservatief gefinancierd, dat wil zeggen ze hebben weinig schulden en beschikken over stevige reserves. ‘Ze keren bescheiden dividend uit en herinvesteren hun winst in de onderneming. Dat maakt ze weerbaar in tijden van crisis.’ 

En dat is anno 2025 hard nodig, zo blijkt uit de nieuwste Family Business Survey. De onderzoekers spreken van ‘een historisch keerpunt’ voor familiebedrijven. Ze moeten namelijk reageren op wereldwijde ontwikkelingen zoals technologische verstoringen, geopolitieke risico's en klimaatverandering. Om deze ‘megatrends’ het hoofd zien te bieden, en ‘om langdurige groei en veerkracht op te bouwen,’ schrijven de onderzoekers, is innoveren noodzakelijk. Tegelijkertijd moeten ze hun bijzondere kwaliteiten die ze gedurende voorbije crises op de been heeft gehouden, zien te behouden. Daarin moet een balans worden gevonden. 

Die unieke eigenschappen betreffen niet alleen de financiële discipline, maar ook de governancestructuur. ‘In veel familiebedrijven is de eigenaar direct betrokken bij de bedrijfsvoering,’ legt Vossenberg uit. ‘Beslissingen worden soms letterlijk aan de keukentafel genomen. Dat zorgt ervoor dat ze snel kunnen schakelen en zich goed kunnen aanpassen aan veranderingen. Die wendbaarheid is een enorme kracht.’

Er moet dus een balans geworden gevonden tussen deze kwaliteiten, die de familiebedrijven groot hebben gemaakt, met de noodzaak van gedurfde kapitaalinvesteringen. ‘De kracht van hun conservatieve benadering kan omslaan in een zwakte als ze niet meebewegen,’ waarschuwt Vossenberg. ‘Niets doen is geen optie. De snelheid waarmee technologische ontwikkelingen elkaar opvolgen, vraagt om leiderschap.’

De onderzoekers moedigen familiebedrijven daarom aan te investeren in opkomende technologieën zoals AI en automatisering. Hierbij is van belang dat 55 procent (tegenover 34 procent wereldwijd) van de Nederlandse familiebedrijven prioriteit geeft aan langetermijndoelen, zelfs als dat ten koste gaat van kortetermijnwinstgevendheid.

Deze investeringen bieden familiebedrijven enorme kansen. Bond: ‘AI kan bijvoorbeeld helpen om personeelstekorten op te lossen, bijvoorbeeld door AI in te zetten voor slimmere planning, efficiënte en betere klantenservice of bijvoorbeeld drones die onderhoud van panden inspecteren. De inzet van AI-agents (autonome softwaresystemen die kunstmatige intelligentie gebruiken om taken uit te voeren en beslissingen te nemen) is een grote kans om handelingen van mensen binnen processen vervangen. Familiebedrijven die dit tijdig omarmen, kunnen hun concurrentiepositie versterken. Omgekeerd kan stilzitten de concurrentiepositie snel doen verslechteren.’

Bovendien blijkt uit de survey dat 61 procent van de Nederlandse familiebedrijven die aan het onderzoek hebben deelgenomen geen enkele vrouw in het bestuur heeft, en bij 76 procent is niemand jonger dan 40 jaar. En dat is dat is een gemiste kans, vindt Vossenberg, want diversiteit is essentieel voor de wendbaarheid van familiebedrijven. ‘We zeggen wel eens: “Wendbaarheid zonder tegenkracht is roekeloos. En tegenkracht zonder wendbaarheid is verlammend.” Familiebedrijven hebben het voordeel dat ze snel kunnen beslissen, maar zonder verschillende perspectieven bestaat het risico dat die beslissingen te eenzijdig zijn. Juist door diversiteit in leeftijd, achtergrond en geslacht kunnen ze betere, meer toekomstbestendige keuzes maken.’

Het rapport benadrukt ook het belang van het voorbereiden van de volgende generatie op leiderschapsrollen en het behouden van de familiewaarden. Een goede afstemming tussen huidige en volgende generaties op het gebied van de waarden en prioriteiten van het bedrijf, is van groot belang. 

Vossenberg ziet in de praktijk dat de jongere generatie vaak beter in staat is om actuele uitdagingen aan te gaan. ‘De nieuwe generatie ondernemers heeft vaak meer affiniteit met technologie, duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. 

Samenvattend laat Family Business Survey 2025 zien dat best presterende familiebedrijven zich onderscheiden door hun wendbaarheid in besluitvorming, het effectief beheren van hun merk en reputatie, en het succesvol omgaan met generatiewisselingen. Ze passen zich proactief aan in een veranderende wereld aan en benutten hun traditionele kwaliteiten als concurrentievoordeel.

• Innovatie en duurzaamheid: investeren in opkomende technologieën en duurzame praktijken om lange termijn groei te waarborgen.

• Generatiedynamiek: zorgen voor een goede afstemming tussen huidige en volgende generaties op het gebied van bedrijfsprioriteiten en waarden. 

• Reputatiebeheer: behouden en versterken van het vertrouwen en de reputatie van het familiebedrijf door transparante en verantwoorde bedrijfsvoering.

• Strategische wendbaarheid: flexibiliteit en bereidheid om strategieën te herzien en aan te passen aan veranderende marktomstandigheden