'Accountants moeten een actievere rol innemen'

In gesprek met Rients Abma, directeur van beleggersorganisatie Eumedion

Rients Abma, directeur van Eumedion - de belangenbehartiger van institutionele beleggers - pleit voor een actievere rol van de externe accountant bij het signaleren en het beoordelen van de impact van klimaatrisico’s. In gesprek met Wytse van der Molen, lid van de raad van bestuur en voorzitter van de accountantspraktijk van PwC, gaat hij in op de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheidsverslaglegging, de veranderende rol van de externe accountant en de verwachtingen van institutionele beleggers.

Betrouwbare duurzaamheidsinformatie

‘De informatie die je als investeerder in een beleggingsmodel stopt, moet betrouwbaar zijn’, begint Abma. ‘De externe accountant voegt die betrouwbaarheid toe - nu alleen nog bij financiële cijfers, maar op termijn ook bij duurzaamheidsinformatie. Institutionele beleggers nemen duurzaamheidsinformatie overigens al standaard mee in hun beleggingsmodellen. De druk vanuit pensioengerechtigden en werknemers, maar ook vanuit klanten bij vermogensbeheerders neemt steeds meer toe.’

Steeds belangrijkere signaleringsfunctie

Ook toezichthouders zoals De Nederlansche Bank, de Autoriteit Financiële Markten en soms de Europese Centrale Bank stellen steeds meer duurzaamheidseisen. ‘En niet onbelangrijk’, zegt Abma. ‘Veel bestuurders van pensioenfondsen en vermogensbeheerders hebben een natuurlijk geloof dat een positieve impact op de samenleving op lange termijn leidt tot hoger rendement. Zeker met een beleggingshorizon van dertig, veertig jaar.’

‘Via de “key audit matters” in de controleverklaring - een opinie van een onafhankelijke deskundige - krijgt de externe accountant een steeds belangrijkere signaleringsfunctie. Hoe meer informatie in zo’n verklaring staat, des te waardevoller deze is voor beleggers. Waar beleggers vroeger nauwelijks aandacht besteedden aan de controleverklaring, is het nu bijna het eerste waar ze naar kijken. En dan vooral naar ondernemingsspecifieke bevindingen en conclusies. Op het gebied van klimaat, fraude en continuïteit zijn nog belangrijke stappen te zetten.’

Beoordelen van klimaatgerelateerde informatie

Eumedion dicht de externe accountant een belangrijke rol toe in het beoordelen en het verwoorden van klimaatgerelateerde informatie in de controleverklaring. Een aanbeveling die PwC bij alle beursgenoteerde bedrijven waar zij als externe accountant optreedt, in de praktijk heeft gebracht. Heel bemoedigend, complimenteert Abma. ‘Door dit belangrijke onderwerp te uiten in de controleverklaring laten jullie als accountant zien dat jullie midden in de samenleving staan. Ook hebben jullie op de onderneming toegespitste teksten opgenomen, dat zien we helaas niet overal terug.’

‘Wat we ons nog wel afvragen, is waarom klimaatrisico’s bij “hoge uitstoters” niet altijd als “key audit matters” worden gezien. Bij Nederlandse ondernemingen zien we dat zelfs helemaal niet. Hier en daar komt het terug in “key audit matters” voor de waardering van bepaalde activa. Maar we verwachten van accountants een veel actievere rol. Zij moeten het bestuur echt uitdagen op de verschillende scenario’s uit de rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change en het Internationaal Energie Agentschap. Wat is de impact op de lange termijn van deze scenario’s op de onderneming? En hoe reageert een onderneming daar nu al op?’

Audit van financiële én niet-financiële informatie

Ook op het aantal ESG-audits is er nog een slag te maken. Bedrijven doen dit nu vrijwillig, en de aantallen zijn nog heel beperkt. Op Europees niveau rijst zelfs de vraag of niet accountants, maar andere partijen de audit van niet-financiële informatie moeten doen.

‘Het heeft onze voorkeur dat één en dezelfde accountant financiële en niet-financiële informatie controleert en aftekent’, licht Abma Eumedions standpunt toe. ‘Het gaat uiteindelijk om waarderingsvraagstukken die direct raken aan bepaalde posten in de jaarrekening. Die zijn niet van elkaar los te koppelen; het zou raar zijn dit door verschillende partijen te laten doen. Als investeerder wil je ook één persoon ter verantwoording kunnen roepen in de aandeelhoudersvergadering.’

‘Verder pleiten we er al langer voor dat we de externe accountant niet alleen op de aandeelhoudersvergadering kunnen zien en bevragen, maar ook buiten die bijeenkomst om. Dat biedt de mogelijkheid voor een betere dialoog, zoals we die ook al met besturen en raden van commissarissen voeren.’