PwC: AI kan in potentie meer banen creëren dan het verdringt

Voor het PwC-onderzoek zijn tussen 2018 en 2024 wereldwijd bijna één miljard vacatures geanalyseerd waarvan ruim vijftien miljoen in Nederland. Uit de analyse blijkt onder andere dat het aantal vacatureplaatsingen in Nederland tussen 2020 en 2022 met 123% is toegenomen, na 2022 is een lichte afname zichtbaar. “AI verandert weliswaar de arbeidsmarkt, maar verdringt – nog – niet massaal banen”, aldus Marlene de Koning, director Workforce AI & Innovatie bij PwC. “Ook in sectoren waar met AI, werkzaamheden geautomatiseerd kunnen worden, is het aantal vacatureplaatsingen tussen 2021 en 2024 toegenomen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan klantenservicemedewerkers." Volgens De Koning kan een verklaring hiervoor zijn dat de implementatie van technologie nog voorloopt op de menselijke capaciteit om er effectief mee te werken. “Diverse economen waarschuwen voor dit fenomeen, omdat we onze productiviteitsgroei de komende jaren minstens zullen moeten verdubbelen om de huidige levensstandaard te kunnen behouden.”

Vaardigheden versus diploma's

Wereldwijd wordt in 2024 in ongeveer twee procent van de vacatureplaatsingen gevraagd om ten minste één AI-vaardigheid, de informatie- en communicatiesector is wereldwijd koploper. In Nederland wordt in vijf procent van de vacatures in deze sector om minstens één AI-vaardigheid gevraagd. “Dit percentage oogt opvallend laag,” aldus De Koning. “Mogelijk gaan bedrijven er al van uit dat sollicitanten deze vaardigheden hebben, bijvoorbeeld bij specifieke ICT-functies. We zien juist dat veel bedrijven investeren in AI-toepassingen en medewerkers helpen bij het ontwikkelen van specifieke AI-vaardigheden. Dat deze vaardigheden nog weinig in vacatures gevraagd worden, vind ik toch opvallend.”  

Uit het onderzoek blijkt daarnaast dat de diplomavereisten voor beroepen die in hoge mate zijn blootgesteld aan AI, met vijf procent zijn gedaald sinds 2019 (62% van de vacatures). De Koning: “We zien dat in vacatureplaatsingen steeds vaker om specifieke vaardigheden wordt gevraagd. Dit kan een versnelling betekenen van het zogenoemde ‘skills-based hiring’, en daarmee kan AI de toegankelijkheid van de arbeidsmarkt vergroten.” Bij beroepen die in mindere mate blootgesteld zijn aan AI, worden in 2024 in 14% van de vacatureplaatsingen diplomavereisten gesteld.

Belang van AI-geletterdheid

Voor het borgen van onze productiviteitsgroei op lange termijn is AI-geletterdheid volgens De Koning een belangrijke voorwaarde. “Doordat steeds meer organisaties AI actief toepassen, zullen takenpakketten en vaardigheden veranderen en in sommige gevallen zullen functies vervallen. Ik roep organisaties vooral op om in te zetten op de ontwikkeling van de AI-vaardigheden en –geletterdheid van medewerkers. Onder de AI-verordening die 2 februari 2025 is ingegaan, is het zelfs verplicht voor organisaties die AI-systemen gebruiken of ontwikkelen, aan te tonen dat medewerkers AI-geletterd zijn. De adoptie van nieuwe technologie, is minstens net zo belangrijk als de implementatie ervan.”