Mogelijk geen samenloopvrijstelling bij aandelentransacties

02/03/23

Het Ministerie van Financiën is een internetconsultatie gestart over de toepassing van de samenloopvrijstelling bij aandelentransacties. Voorgesteld is om de zogenoemde samenloopvrijstelling per 1 januari 2024 af te schaffen bij de verkrijging van aandelen in een onroerendzaakrechtspersoon (‘OZR’). De vrijstelling blijft wel van toepassing bij de verkrijging van het vastgoed zelf. Reacties op deze consultatie kunnen tot en met 27 maart 2023 worden ingediend.

Achtergrond

De verkrijging van een kwalificerend belang (1/3 of meer) in een OZR is in principe belast met overdrachtsbelasting. Op het moment dat de OZR – kort gezegd – nieuw vastgoed of een bouwterrein houdt, is de verkrijging van de aandelen vrijgesteld op grond van de samenloopvrijstelling. De Hoge Raad besliste in 2011 namelijk dat als de verkrijging van het vastgoed zelf vrijgesteld zou zijn, dit ook moet gelden voor de verkrijging van de aandelen in de vennootschap die het vastgoed houdt. Het is in dit verband, in weerwil van de letterlijke tekst van de wet, niet relevant dat bij de verkoop van de aandelen geen btw verschuldigd is

Wetsvoorstel

Een aandelentransactie kan interessant zijn voor kopers die geen of een zeer beperkt recht op aftrek van btw hebben. Bij een aandelentransactie is namelijk geen btw verschuldigd over de verkoopprijs van de aandelen. Het voordeel van een aandelentransactie ten opzichte van een stenentransactie is in principe dat per saldo over de ontwikkelwinst geen btw verschuldigd is, welke bij een stenentransactie tot een kostenpost zou leiden. De wetgever acht dit ongewenst en stelt daarom voor om de verkrijging van aandelen in een OZR uit te sluiten van de samenloopvrijstelling. Het doel van het wetsvoorstel is dus om de situaties te treffen waarbij een btw-voordeel wordt behaald door een aandelentransactie. Hierbij wordt er geen rekening mee gehouden dat vanwege andere redenen dan een btw-besparing kan zijn gekozen voor een aandelentransactie.

Opvallend aan het wetsvoorstel is dat aandelentransacties waarbij geen btw-voordeel wordt beoogd en/of behaald (en om andere redenen wordt gekozen voor een aandelentransactie), eveneens worden uitgesloten van de vrijstelling. Het wetsvoorstel heeft dus (voorlopig) een ruimere werking dan waarvoor het lijkt te zijn bedoeld.

Verder is in het wetsvoorstel opgenomen dat het bestaande beleid met betrekking tot de verkrijging van participaties in personenvennootschappen (denk aan CV’s) ook zal worden aangepast. De samenloopvrijstelling zal in die situaties eveneens niet meer van toepassing zijn.

Wat betekent dit voor uw organisatie?

Voor aandelentransacties met betrekking tot OZR’s met een beoogde transactiedatum in 2024 raden wij aan om inzichtelijk te maken of een aandelentransactie fiscaal nog wel voordeliger is dan een stenentransactie en of alternatieven mogelijk zijn.