Einde historische laagte faillissementen in zicht

AMSTERDAM - Na bijna twee jaar een daling te hebben gehad in het aantal faillissementen in Nederland, is het einde van de historische laagte in zicht. Maar liefst 96 procent van de herstructureringsexperts, die zijn ondervraagd voor de nieuwste editie van PwC’s Bijzonder Beheer Barometer, verwacht dat de situatie in Oekraïne leidt tot een toename van de instroom van nieuwe bijzonder-beheerdossiers (‘BBH-dossiers’). De belangrijkste oorzaken: stijgende energiekosten en grondstofprijzen. 

De afgelopen twee jaar heeft de Nederlandse overheid verschillende steunmaatregelen ingezet om ondernemingen financieel te ondersteunen tijdens de coronacrisis. ‘Zo hebben veel ondernemingen belastinguitstel gekregen, met een totale belastingschuld per december 2021 van 19,2 miljard euro als gevolg’, zegt PwC’s herstructureringsexpert Edwin van Wijngaarden. ‘De steunmaatregelen lijken effectief te zijn, gelet op het aantal faillissementen in 2021, het laagste aantal van de afgelopen 31 jaar.’ 

Maar, na bijna twee jaar een daling in faillissementen gehad te hebben, verwacht een ruime meerderheid van het panel van experts, onder wie bijzonder beheer-bankiers, insolventieadvocaten, herstructureringsadviseurs en investeerders een stijging in het vierde kwartaal van 2022. De piek wordt verwacht in de eerste helft van 2023. ‘Nu er een eind is gekomen aan de steunmaatregelen en veel ondernemingen in 2022 beginnen met het terugbetalen van de uitgestelde belastingschuld lijkt dit, zonder aanvullende overheidssteun, onvermijdelijk’, stelt Van Wijngaarden. 

‘Het aantal faillissementen in mei 2022 is gestegen ten opzichte van voorgaande maanden. Daarnaast verwachten de ondervraagden dat het niet kunnen terugbetalen van de opgebouwde belastingschuld binnen een of twee jaar zelfs de belangrijkste financiële oorzaak wordt voor de instroom van nieuwe BBH-dossiers. Ook het kabinet houdt hier rekening mee; het verwacht dat een kwart tot een derde van de bedrijven de opgebouwde belastingschuld niet volledig zal kunnen terugbetalen.’ Edwin van Wijngaarden: ‘Hier zitten ongetwijfeld levensvatbare bedrijven tussen. Om een faillissementsgolf en waardeverlies te voorkomen is het daarom belangrijk dat er een plan B komt voor levensvatbare ondernemingen die niet in vijf jaar de opgebouwde belastingschuld kunnen terugbetalen.’

Hoge energie- en grondstofprijzen verhogen de druk op ondernemingen

Vooral ondernemingen in de industriesector zullen hiervan last ondervinden. Als belangrijkste commerciële en operationele oorzaken van de instroom worden de hoge energie- en grondstofprijzen genoemd. Dit beeld sluit aan bij andere onderzoeken. Uit CBS-cijfers blijkt dat de inflatie in Nederland in april 2022 uitkwam op 9,6 procent, de grootste prijsstijging sinds de jaren zeventig. ‘Dit wordt vooral gedreven door hogere energieprijzen, waarbij de prijs van gas en steenkool in de weken na de inval in Oekraïne zelfs meer dan verdubbeld is’, vertelt Van Wijngaarden. ‘Een groot deel van ons panel verwacht dat deze problemen minimaal de komende een tot twee jaar aanblijven, en dat met name de energie-intensieve industriesector het meest geraakt wordt. Niet alle ondernemingen zullen in staat zijn de kostenstijgingen door te belasten aan hun klanten. Kortom het lijkt een structureel probleem te worden.’